CD-recensie

© Siebe Riedstra, maart 2018

Een uitstekend idee, een aantal markante orgelstukken van de afgelopen decennia bijeen te brengen op één cd. Meestal blijven zulke ondernemingen zorgvuldig afgeschermd door onnodige landsgrenzen. Hier wordt met een open oog gekeken naar wat zich buiten nationale blikvelden afspeelt. Het resultaat laat zich beluisteren als een compendium van het internationale componeren voor het orgel in de afgelopen decennia. De titel van de cd, 'Journey through the 20 th and 21 st centuries' suggereert een erg brede tijdsspanne, maar afgezien van vroeg werk van György Ligeti zijn deze werken het product van de voorbije dertig jaren. Luca Scandali was al eerder verantwoordelijk voor spraakmakende titels op het label Brilliant. Hij kiest hier voor een selectie die rekening houdt met het bevattingsvermogen van zijn publiek, zonder af te zakken in de drek van Einaudi. Nederlandse luisteraars zullen met genoegen vaststellen dat Bert Matters 'Une jeune fillette' alweer een plaatsje in een anthologie veroverd heeft.

In Nederland is de inspeling van een nieuwgebouwd orgel zo langzanerhand een evenement, in Italië worden nog regelmatig nieuwe instrumenten in gebruik genomen. Luca Scandali koos voor deze cd een instrument van de bouwer Dell'Orto & Lanzini, en opgeleverd in 2010. Een orgel waarvoor de zeventiende-eeuwse Noordduitse bouwer Arp Schnitger model gestaan heeft. Vandaar de stemming van het instrument, die het midden houdt tussen getempereerde en middentoonsstemming, analoog aan het Schnitger-orgel in Norden. Dat lijkt op het eerste gezicht voor modern repertoire een enigszins wonderlijke keuze, maar er blijkt over te zijn nagedacht. Zo maakt het stuk van collega-organist Pier Damiano Peretti doelbewust gebruik van de akkoorden die in de middentoonstemming rein klinken (het is aan Scandali opgedragen). Bernard Foccroulle, opera-intendant, componist, orgeldocent en virtuoos organist, schreef 'O quam pulchra es' specifiek voor een instrument in de oude stemming - een boeiende compositie die het midden houdt tussen Josquin en Messiaen. De werken van Bert Matter en Arvo Pärt zijn er met hun open intervallen eveneens geknipt voor. Wonderlijk genoeg komt de hommage aan Buxtehude van de Tsjech Petr Eben in deze stemming het minst tot zijn recht, daarvoor springt het teveel door alle toonsoorten heen. Een aardige toevoeging is de sopraansaxofoon van Gianpaolo Antongirolami in 'Watching' van Graham Fitkin, voor altsaxofoon en orgel. Maar het wordt interessant wanneer Scandali Ligeti naar zijn hand zet in een drietal eigen transcripties, van delen uit Musica ricercata, oorspronkelijk voor piano. In deze vermomming zijn ze de grote verrassing van deze cd. De opname is helder en doorzichtig, er is een uitgebreide toelichting (alleen Engels) met foto en dispositie. Luca Scandali verdient niet alleen lof voor zijn interessante programmakeuze, maar ook voor zijn bevlogen spel. Op de website van Pier Damiano Peretti zie ik dat ook hij zich aan een transcriptie van Musica ricercata gewaagd heeft. Dat maakt nieuwsgierig.

index