CD-recensie

© Siebe Riedstra, maart 2020

Karl-Heinz Steffens (1961) behoort tot het zeldzame slag dirigenten dat pas na zijn veertigste de baton opneemt. Tot 2007 had hij een glanzende carrière als soloklarinettist, eerst van het orkest van de Bayerische Rundfunk, daarna van de Berliner Philharmoniker. Na een positie als GMD van de stad Halle werd hij in 2009 benoemd tot chef-dirigent van de Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, waar hij tot het seizoen 2017/18 werkzaam was. Intussen heeft hij in 2019 een benoeming aanvaard als chef van de Staatsopera Praag, naast het chefschap van het orkest van het Zweedse Norrköping.

Onder de titel Modern Times begon in 2014 een samenwerking tussen Steffens, de Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz (standplaats Ludwigshafen), de Deutschlandradio/SWR met als moderator Stefan Lang en het Weense label Capriccio, geleid door Johannes Kernmayer. Gekozen werd voor componisten die weliswaar een grote reputatie hebben verworven in de twintigste eeuw, maar (nog) niet zijn doorgedrongen tot het bewustzijn van het grote publiek. Tien individuele titels verschenen tussen 2014 en 2019, ieder gewijd aan één componist, zodat het geen ratjetoe aan repertoire is geworden. Nu verschijnen de tien delen in een handzame box. Het label Capriccio heeft steeds voor een begeleidende trailer op YouTube gezorgd - die zijn nu bij elkaar op een dvd meegeleverd. Dat geeft wel overlap in het commentaar, en is ook niet altijd helder wat betreft de gebruikte muziek. Ik kan u in ieder geval verklappen dat de 'herkenningsmelodie' waarmee iedere aflevering opent de Obertura para el Fausto Criollo van Ginastera is. Van dat werk staat ook een separate opname als laatste track op de dvd.

Het is uiteraard ondoenlijk om de inhoud hier diepgaand te bespreken, maar enkele hoogtepunten vatten het belang van dit initiatief bondig samen. De eerste cd is gewijd aan Bernd Alois Zimmermann, en was direct een schot in de roos. Ze ontving dan ook terecht de Echo-Klassik 2015 in de categorie orkest van het jaar. Het repertoire geeft een mooi overzicht van het oeuvre van Zimmermann, van zijn Braziliaanse ballet Alagoana uit de veertiger jaren tot het orkestwerk Stille und Umkehr uit 1970, het jaar van de zelfgekozen dood van de componist.

Bijzonder is ook de derde cd, met werken van de Argentijn Alberto Ginastera, waaronder de zelden gehoorde symfonische triptiek Ollantay en een uitgebreide suite uit de opera Bomarzo.

De cd met werken van de Amerikaan George Antheil heb ik hier besproken. Van de Rus Dmitri Kabalevski nam men de Rhapsodie voor piano en orkest op het lied 'Schooljaren' op - pianiste Magda Amara vertelt in de trailer dat zij dat liedje op de lagere school leerde zingen.

Op cd nummer negen komt de Duitse Amerikaan Ernst Krenek aan bod met een symfonie die hij samenstelde uit zijn opera 'Palla Athene weint' en die geen deel uitmaakt van zijn genummerde symfonieën - het is op dit moment de enige registratie in de catalogus. Datzelfde geldt voor de Drei Lieder opus 9 van Paul Hindemith uit 1917, een werk dat bijna onherkenbaar is door de overweldigende invloed van Richard Strauss, inclusief een somptueuze orkestratie. Jammer dat de zangteksten niet zijn afgedrukt.

Voor het overige zijn de toelichtingen gelukkig integraal meegeleverd (E/D). De opnamen zijn zoals altijd bij de SWR uitstekend van kwaliteit en het orkest heeft een prima reputatie in dit soort repertoire, die nog teruggaat naar de dagen dat Leif Segerstam er de baton zwaaide en menige titel verscheen op het label Marco Polo. Dirigent Karl-Heinz Steffen mag aan het eind van zijn engagement in Ludwigshafen met trots terugzien op een schitterend project. De luisteraar heeft hier een uitgelezen kans om voor minder dan drie euro per schijfje kennis te maken met een schat aan onbekend repertoire, met voorop de verpletterende Sinfonie in einem Satz van Bernd Alois Zimmermann. Een meesterwerk.

__________________

Antheil, George
A Jazz Symphony
Archipelago 'Rhumba'
Capital of the World: Suite
Piano Concerto nr.1

Dallapiccola, Luigi
Partita
Due Pezzi
Piccola musica notturna
Three Questions with Two Answers
Variazioni

Dutilleux, Henri
Metaboles
2 Sonnets after Jean Cassou
Symphony nr.1

Ginastera, Alberto
Bomarzo, op.34: Suite
Obertura para el Fausto criollo, op.9
Ollantay, op.17
Variaciones concertantes, op.23

Hindemith, Paul
Das Nusch-Nuschi: Dance Suite, op.20
Drei Gesänge, op.9
Neues vom Tag Overture
Philharmonisches Konzert

Kabalevsky, Dimitry
Colas Breugnon, op.24: Suite
Overture Pathetique, op.64
Rhapsody on the theme of the song School Years, op.75
Symphonic Poem: Spring, op.65
Vioolconcert in C, op.48

Krenek, Ernst
Orkeststukken (7), op.31
Potpourri, op.54
Symfonie 'Pallas Athene', op.137
Tricks and Trifles, op.101

Szymanowski, Karol
Concert Ouverture, op.12
Nocturne en Tarantella, op.28
Slopiewnie voor sopraan en orkest, op.46b
Symphony nr.4, op.60 'Symphonie Concertante'

Vaughan Williams, Ralph
Bucolic Suite
Fantasia on Sussex Folk Tunes
In the Fen Country
The England of Elizabeth: Three Portraits
The Poisoned Kiss

Zimmermann, Bernd Alois
Alagoana, Caprichos Brasileiros
Photoptosis
Stille und Umkehr
Sinfonie in einem Satz

Medewerkenden:
Marisol Montalvo (sopraan, Szymanowski)
Arantza Ezenaro (sopraan, Dallapiccola -Partita)
Maria Isabel Segara (sopraan, Ginastera)
Valda Wilson (sopraan, Hindemith)
Paul Armin Edelmann (bariton, Dutilleux)
Yury Revich (viool, Kabalevski)
Martin Rummel (cello, Vaughan Williams)
Ewa Kupiec (piano, Szymanowski)
Frank Dupree (piano, Antheil)
Magda Amara (piano, Kabalewski)
Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz o.l.v. Karl-Heinz Steffens

index