CD-recensie
© Siebe Riedstra, april 2019
Joseph Marx - Orchestral Songs Marx: Lieder und Gesänge (selectie) - Italienisches Liederbuch (selectie) - Verklärtes Jahr Angela Maria Blasi (sopraan), Stella Doufexis (mezzosopraan), Bochum Symphony Orchestra o.l.v. Steven Sloane |
He started his career in a promising and rewarding way but ended as a composer of purely local importance.
The New Grove Encyclopedia of Music
Aldus wordt het lemma in de New Grove Encyclopedia of Music over Joseph Marx (1882-1964) afgesloten, zowel in de gedrukte als in de online versie. Wonderlijk dat de Grove niet wat actiever is in het bijhouden van die online versie, de laatste redactie voor dit lemma valt samen met de gedrukte editie van 2001. Sindsdien is er in discografisch opzicht het nodige gebeurd, en op internet een website ingericht. Joseph Marx staat digitaal op de kaart, maar de digitale Grove weet van niets.
Als kind uit de betere kringen en met een grootmoeder in Italië genoot Joseph een zorgeloze jeugd die zich afspeelde tussen zijn geboorteplaats Graz en het omliggende Tyrol, en diverse Italiaanse buitenverblijven. Muziek was hem aangeboren door een pianospelende moeder, maar voor zijn vader een onaanvaardbaar beroep. Toch werd een rechtenstudie al gauw vervangen door muzikale activiteiten. Marx wist zich al componerend een weg te banen tot zijn ware roeping, en tussen 1908 en 1912 ontstonden zo'n 120 liederen waarvan een aantal succesvol hun weg vonden naar de belangrijkste vocalisten van zijn tijd. Daarna wijdde hij zich aan het schrijven van symfonische werken en kamermuziek. Tussen 1930 en 1932 componeerde hij een orkestrale liederencyclus, Verklärtes Jahr, door aanhangers vergeleken met de Vier letzte Lieder van Richard Strauss. Ook van de vroegere liederen maakte Marx orkestrale versies, en daarvan is op deze cd een fraaie selectie vastgelegd.
Deze uitgave maakt deel uit van een editie die eerder verscheen op het label ASV, met de complete orkestwerken (dat doel werd niet gehaald, maar bleef bij drie afleveringen steken), de complete strijkkwartetten en deze titel met orkestliederen. Naxos heeft de rechten overgenomen en brengt ze opnieuw uit, compleet met de originele toelichtingen door de mannen achter de website www.joseph-marx.org, Berkant Haydin en Martin Rucker. Toen deze opnamen gemaakt werden konden ze nog geafficheerd worden als discografische premières, inmiddels is er op het label Chandos (CHAN 10505, hier besproken) voorzichtig concurrentie verschenen. Daar nam sopraan Christine Brewer met dirigent Jirí Belohlávek een twaalftal liederen op die voor een deel overlappen met het repertoire dat hier door Angela Maria Blasi wordt gepresenteerd.
De carrière van de Amerikaanse sopraan Angela Maria Blasi (1956) heeft zich afgespeeld rond de Bayerische Staatsoper (ze zingt inmiddels niet meer, keerde terug naar haar geboorteland en is werkzaam in het muziekmanagement). Ze deelt de honneurs met Stella Doufexis (1968-1215), de veel te vroeg gestorven Duitse mezzosopraan van Griekse afkomst. Beide zangeressen laten horen dat ze zich in dit repertoire als een vis in het water voelen - technisch volleerd, woord voor woord verstaanbaar en gezegend met een prachtige stem. Ze verdienen een groot compliment voor de inspanning die zij zich alweer zestien jaar geleden getroost hebben voor deze vergeten liederen, net als de springlevende Bochumer Symphoniker en hun onvermoeibare chef sinds 1994, Steven Sloane. Deze uitgave is in 2019 nog net zo actueel als in 2003, en dankzij Naxos zonder grote offers aan te schaffen.