CD-recensie

© Siebe Riedstra, januari 2015

[van deze drie concerten is] Het werk van Jongen voor mij persoonlijk wel het meest bijzondere. Jongen is ongetwijfeld een van onze belangrijkste Belgische componisten met prachtige werken voor harp. Hij schreef ze helemaal naar de hand van een harpiste, alsof hij zelf het instrument bespeelde. Dit concerto schreef hij in opdracht van Mireille Flour. Alleen zij registreerde het concerto. De opname en het concerto zijn quasi onbekend in de harpwereld. Ik wil het met deze opname terug onder de aandacht brengen.
Anneleen Lenaerts, soloharpiste van de Wiener Philharmoniker

De 27-jarige Belgische harpiste Anneleen Lenaerts is inmiddels alweer vier jaar soloharpiste van de Wiener Philharmoniker. Met deze cd stelt zij zich voor aan een internationaal publiek, want hoewel de cd een initiatief is van de Belgische publieke omroep wordt de distributie verzorgd door Warner Classics. Dat Mireille Flour de enige is die dit concert registreerde is niet helemaal waar. De soloharpiste van het Pittsburgh Symphony Orchestra, Gretchen van Hoesen, maakte in de Verenigde Staten een opname. De Nederlandse harpiste Godelieve Schrama kwam op het originele idee om een versie met orgelbegeleiding uit de brengen - die heb ik hier lovend besproken (Musicom CD010322). Joseph Jongen (1873-1953) is zonder twijfel de belangrijkste componist die België in de eerste helft van de twintigste eeuw heeft voortgebracht. Zijn vocabulaire wortelt aanvankelijk stevig in die van zijn stadgenoot César Franck, maar allengs laten invloeden van het impressionisme en de atonaliteit hun sporen achter. Jongen liet een kolossaal oeuvre na, dat bij lange na nog niet is ontgonnen. De enige uitzondering is de Symphonie Concertante voor orgel en orkest, een schitterend stuk, en een verplicht nummer bij menige ingebruikname van een nieuw of gerestaureerd orgel. Het Harpconcert uit 1944 draagt alle kenmerken van de nieuwe technieken die Debussy met zijn Danses pour Harpe aan het repertoire heeft toegevoegd. Het spreekt bijna vanzelf dat deze eerste moderne inspeling een onmisbare toevoeging aan de Jongen-discografie is.

Van Reinhold Glière (1875-1956), vrijwel een exacte tijdgenoot van Jongen, wordt weleens beweerd dat hij van Belgische komaf is, maar hij was zo Russisch als het maar zijn kan. Zijn taal wortelt ferm in de negentiende eeuw en kende nauwelijks progressieve ontwikkelingen; hij had dan ook geen enkele moeite met de stilistische eisen die de politieke omwentelingen hem in de loop van zijn leven oplegden. Op latere leeftijd schreef hij vier soloconcerten: voor harp, coloratuursopraan, cello en hoorn. Het label Chandos heeft zich sterk gemaakt voor Glière, en daar vinden we dan ook de meest recente opname van het harpconcert uit 1938, dat overigens altijd redelijk in de catalogus vertegenwoordigd is geweest. Het is een aangenaam hoogromantisch stuk, dat net zo goed door Glazoenow had geschreven kunnen zijn. De harppartij is uitstekend op papier gezet dankzij de adviezen van Xenia Erdely, de moeder van de moderne Russische harpdynastie.

Joaquin Rodrigo (1901-1999) is de jongste en tegelijk meest populaire van dit drietal. Dat Lenaerts koos voor zijn gitaarconcert Concierto de Aranjuez in de bewerking voor harp (door de componist zelf) heeft ongetwijfeld met overwegingen van commerciële aard te maken. Wel een beetje jammer, want in muzikale zin voegt deze versie niets toe aan datgene wat we uitentreure te horen krijgen. Vooral jammer omdat Rodrigo een prachtstuk voor harp en orkest heeft nagelaten, dat echt tot de top van het repertoire behoort: de Concierto serenata uit 1952. Laten we hopen dat Anneleen Lenaerts de gelegenheid krijgt om een vervolg op deze cd te maken, wie weet krijgt Rodrigo dan alsnog een kans. Nieuwsgierig geworden lezers verwijs ik graag naar Naxos 8.555843, waarop de Nederlandse Gwyneth Wentinck beide stukken speelt, samen met de Fantasia Sevilliana - ook heel mooi.

Soloharpiste van de Wiener Philharmoniker wordt je niet zomaar, en de kwaliteiten die Lenaerts hier demonstreert onderstrepen dat nog eens. Dirigent Tabachnik en zijn Brusselse musici zijn partners in een verzorgde orkestrale ondersteuning. De doorzichtige en warme opname draagt de kenmerken van de studio, maar dat is in dit repertoire alleen maar prettig - ieder nootje van de harp is moeiteloos te volgen in een breed orkestraal spectrum. De onderbouwde toelichting is van Jan Dewilde - uiteraard ook in het Nederlands. Een prachtig visitekaartje voor Anneleen Lenaerts.

index