CD-recensie
© Siebe Riedstra, mei 2017
Music for the 100 Years' War Alanus: Sub Arturo plebs Dunstable: Missa da gaudeorum premia - Veni Sancte Spiritus - Preco preheminencie Power: Gloria 'Ad Thome memoriam' - Credo 'Opem nobis' Forest : Ascendit Christus super celos - Gaude martyr Anoniem: diverse werken The Binchois Consort o.l.v. Andrew Kirkman Hyperion CDA68170 • 77' • Opname: janurari 2016, Ascot Priory, Berkshire (VK) |  |
The Binchois Consort is genoemd naar Gilles de Bins Binchois, componist van de oudst bekende polyfone zetting van het Te Deum. Het ensemble werd in 1995 opgericht door Andrew Kirkman, een echte 'renaissance man'. Hij maakte opnamen van vioolsonates van Cyrill Scott, publiceerde over Sjostakovitsj en dirigeert koren en orkesten aan de Universiteit van Birmingham. Daar is hij professor in muziekwetenschap met als specialiteit de oudste polyfone muziek die onze beschaving kent. Zijn reputatie bracht hem ook naar de Verenigde Staten, waar hij doceert aan de universiteit van Princeton, New Jersey.
Met het Binchois Consort werkt hij eenmaal per jaar een korte periode samen. Hij kiest een project, zoekt daar de muziek bij, selecteert de zangers, er wordt gerepeteerd voor een paar concerten en dan volgt een cd-opname voor het label Hyperion. Dat heeft in de loop van tien jaar evenveel prachtige cd's opgeleverd die flink in de prijzen zijn gevallen. Wat het repertoire betreft ligt de nadruk steeds op muziek uit de vijftiende en de vroege zestiende eeuw. De samenstelling van het - vocale - consort bestaat al naar gelang de behoefte uit vijf tot tien zangers. Ze worden door Kirkham gekozen uit het ruime aanbod waarover de talloze Britse ensembles op dit gebied beschikken. Op deze opname werken zes zangers mee: van hoog naar laag James Hall & Timothy Travers-Brown (altus), Domenic Bland & Steven Harrold (counter-tenor), George Pooley & Matthew Vine (tenor).
De Honderjarige Oorlog is de kapstok waaraan het jongste project van Andrew Kirkman is opgehangen. Die oorlog speelde zich af tussen 1337 en 1453, en gezien de schaarste aan informatie over de muziek uit die periode is de kapstok uiterst fragiel. Meer dan globale veronderstellingen over de herkomst van de muziek op deze cd hebben we niet. Onbeslist is bijvoorbeeld of sommige werken van Leonel Power (stierf in 1445) wellicht stammen uit de pen van John Dunstable (c.1390-1453). Totaal onbekend zijn we met de uitvoeringspraktijk en de manier waarop het overgeleverde 'notenmateriaal' uitgelegd moet worden.
 |
|
| Saint Thomas Becket wordt onttroond als aartsbisschop van Canterbury (Nottingham-albast, Victoria & Albert Museum, Londen) |
Kirkman is daar heel eerlijk in. Hij gaat ervan uit dat de speurtocht naar de oorsprong van deze muziek alleen maar succes kan hebben door een moedige muzikale fantasie - de uitkomst is alleen geldig voor onze oren. Hoe boeiend dat kan uitpakken blijkt uit de 'voltooiïng' van het Kyrie uit de Missa Da gaudiorum premia door Philip Weller, die hier voor het eerst tot klinken komt. Samen met de overige bewaard gebleven delen van deze mis vormt ze het absolute hoogtepunt van deze uitgave. Muziek die wellicht geklonken heeft bij de kroning van Henry VI op 16 december 1431 in de Parijse Notre Dame.
Deze cd gaat niet alleen over muziek in schitterende uitvoeringen en een sfeervolle opname, de ontroerende albasten beeldjes die zes eeuwen geleden geschapen werden en te bezien zijn in het Nottingham Museum vormen een illustratief contrapunt. Het tekstboek is alleen in het Engels, dus er is veel ruimte voor foto's en zelfs voor voetnoten. Tijdens de Honderjarige Oorlog sleepte Henry VI een zingende entourage mee tijdens zijn veldtochten. Kirkman en het label Hyperion doen het iets vredelievender in de strijd om het voortbestaan van de cd. Ze geven ons een fascinerende inkijk in de muziek van zes eeuwen geleden.