CD-recensie
© Siebe Riedstra, december 2015
Théodore Dubois - Musique sacrée et symphonique & Musique de chambre CD 1: Symfonie nr. 2 - Pianosonate CD 2: Messe pontificale - Motets CD 3: Symfonie nr. 1 (Française)- Pianokwartet Ediciones Singulares ES 1018 • 59' + 63' + 72' • (3 cd's) Opname: 2012 & 2014 (Pianokwartet), La Mo nnaie, Brussel (Symf. 2); Palazzetto Bru Zane, Venetië (Sonate, Pianokwartet); Eglise des Jésuites, Heverlee (Messe, Motets); Auditorium Parco della Musica, Rome & Scuola Grande di San Rocco, Venetië (Symf. 1); |  |
De combinatie van een boek met een of meer bijbehorende cd's lijkt de ideale manier om informatie over een componist te verspreiden. Lekker handzaam en door de meertaligheid verkoopbaar over vele landsgrenzen. Bovendien leuk om vast te houden. Merkwaardig genoeg wordt er in de praktijk weinig gebruik van gemaakt, in Nederland is een terecht bezwaar dat de btw op boeken (6%) niet dezelfde is als die op cd's (19%). Hoe verzin je het.
De Fondation Bru is een charitatieve stichting die opereert vanuit Zwitserland, ingesteld door Nicole Bru. Bru was tot haar terugtreding directeur van een groot pharmaceutisch bedrijf in Frankrijk. Vanuit het Venetiaanse Palazzetto Bru Zane bestuurt zij onder meer het Centre du musique romantique Francaise. Daar verschenen in de serie Portraits tot nu toe twee boeken over vergeten componisten: Théodore Gouvy en Théodore Dubois. Het zijn beperkte oplagen (2000 exemplaren), individueel genummerd, in de talen Frans en Engels.
Théodore Dubois (1837-1924) was bijna een exacte tijdgenoot van Camille Saint-Saëns (1835-1921). Met zijn collega deelde hij een rotsvast geloof in de traditie, die zo ver ging dat het hem zijn betrekking kostte als directeur van het Conservatoire de Paris. Hij weigerde namelijk pertinent om de Prix de Rome toe te kennen aan het aanstormende talent Maurice Ravel. Een vlammende protestbrief van Romain Rolland veroorzaakte zoveel commotie dat hij zich genoodzaakt zag om terug te treden. Overigens heeft het zijn reputatie niet direct geschaad, want tot ver in de twintigste eeuw hielden oratoriumverenigingen en kerkkoren over de hele wereld trouw vast aan regelmatige uitvoeringen van zijn oratorium Les Sept Paroles du Christ. Dubois was tevens organist, en volgde eerst César Franck op aan de Ste Cotilde, en later Saint-Saëns aan de Madeleine. Het orgelwerk dat zijn naam in stand heeft gehouden is 'de Toccata van Dubois'.
Een mooi vormgegeven gebonden boekje biedt in de omslag plaats aan drie cd's, die gelukkig zo zijn vastgeklemd dat ze er niet zomaar uitrollen. Er is ruimte gemaakt voor muziekvoorbeelden en afbeeldingen in zwart-wit. In het boek niet de gebruikelijke obligate toelichting met levensloop, maar een viertal teksten die er werkelijk toe doen:
Charles-Marie Widor - Notice sur Théodore Dubois
Alexandre Dratwicki - Un homme de son temps & Le 'Journal' (dagboeknotities 1912-23)
Théodore Dubois - Souvenirs de ma vie
Dubois was bepaald geen nieuwlichter - net als Saint-Saëns hield hij vast aan de klassieke idealen zoals die overgeleverd waren door Mozart en Mendelssohn. Toch zet hij in het latere deel van zijn leven de deur op een kier naar de chromatiek van César Franck. De werken op deze cd geven een mooi overzicht van de veelzijdigheud van deze noeste werker: een pianosonate, een pianokwintet, twee symfonieën, een hoogmis en een zestal motetten. Wanneer het motet 'O salutaris' u bekend voorkomt klop dat: het is een transcriptie van het langzame deel uit Beethovens Tweede symfonie.
Kosten noch moeite zijn gespaard om te komen tot voorbeeldige uitvoeringen. Voorop het orkest 'Les Siècles', een privé-ondernemen van dirigent Francois-Xavier Roth, zoon van organist Daniel Roth. Francois-Xavier is overigens ook dirigent van het Südwestfunk Orkest in Baden-Baden, een zeer veelzijdig dirigent. Hij tekent voor de Symphonie francaise uit 1908, de eerste van drie symfonieën; de Tweede symfonie (1912), wordt gespeeld door de Brusselse Philharmonie onder Hervé Niquet. De gedwongen pensionaris Dubois zat na 1905 bepaald niet stil!
Met de Messe Pontificale uit 1895 betreden we het terrein waarmee Dubois internationaal zijn naam gevestigd heeft: religieuze vocale muziek. Twaalf missen schreef hij, het merendeel in bescheiden bezetting met orgelbegeleiding voor wekelijks gebruik in de eredienst. De Messe Pontificale is een hoogmis voor solisten, koor en orkest - de eerste uitvoering vond plaats in de Parijse Saint-Eustache. Het Vlaams Radiokoor en de Brusselse Philharmonie staan opnieuw onder leiding van Hervé Niquet, een dirigent die zo langzamerhand geridderd mag worden voor zijn onvermoeibare inzet voor verwaarloosde partituren.
Samenvattend: een uitgave die werkelijk iets te bieden heeft - niet alleen aan serieuze verzamelaars, maar ook aan muziekliefhebbers met een zwak voor de tranentrekkende tenorsolo uit het oratorium Les Sept Paroles - zie bovenstaande link.