CD-recensie
© Siebe Riedstra, juli 2010
 |
Continental Britons – The Émigré Composers
Wellesz: Octet op. 67 – Geistliches Lied op. 23 – Kirschblütenlieder op. 8.
Spinner: Zwei kleine Stücke voor viool en piano.
Goldschmidt: Fantasy for oboe, cello and harp – The Old Ships.
Gellhorn: Intermezzo voor viool en piano.
Tauský: Coventry, meditation for string quartet.
Gál: Vioolsonate op. 17 – Fünf Melodien op. 33.
Seiber: Vioolsonate op. 17.
Reizenstein: Blaaskwintet.
Rankl: Drie liederen.
Christian Immler (bariton), Nurit Pacht (viool), Konstantin Lifschitz, Erik Levi (piano), Ensemble Modern.
Nimbus NI 5730/1 • 2.34' • (2 cd’s)
Continental Britons - Jewish Refugees from Nazi Europe, was de titel van een tentoonstelling in het Joods Museum te London in 2002, gewijd aan met name de groep joden uit Duitsland en Oostenrijk die in de jaren dertig emigreerden naar Engeland om aan de klauwen van de Nazi’s te ontkomen. Doktoren en geleerden waren welkom, maar musici niet, zij werden door het verantwoordelijke ministerie als unsuitable aangemerkt en moesten dikwijls langere tijd doorbrengen in interneringskampen. Zelfs iemand als Ralph Vaughan Williams had niet veel met ze op. Des te bevreemdender is het dat velen van hen in Engeland zijn gebleven en zich ook vaak hebben aangepast in hun componeren. Berthold Goldschmidt schreef zijn opera Beatrice Cenci in het Engels voor een competitie in 1949. Hij won ook nog, maar het was uiteindelijk Benjamin Britten die met de eer zou gaan strijken met zijn Billy Budd.
Producer Michael Haas was verantwoordelijk voor de prachtige reeks uitgaven in de serie Entartete Musik van Decca, en had de verantwoordelijkheid voor het muzikale deel van de Continental Britons, dat zijn weerslag vond in een concertserie in de Londense Wigmore Hall in juni 2002. Deze twee cd’s zijn daarvan een bijproduct. Het repertoire valt uiteen in drie groepen (overigens willekeurig gerangschikt): werken voor ensemble, werken voor viool en piano en liederen. Voor de ensemblewerken tekent Ensemble Modern en de cd opent met hun vertolking van het Octet van Egon Wellesz. Geschreven als evenknie voor het ‘andere’ octet heeft het dezelfde zonnige Schubertiaanse uitstraling. Het is een substantieel werk van ruim een half uur, in de vorm van een serenade. De langzame delen zijn juweeltjes die u beslist zou moeten proberen. Het andere grotere ensemblewerk is het Blaaskwintet van Franz Reizenstein uit 1934. Het is het werk van een 23 jaar jonge emigrant die er in Londen zoveel succes mee wist te behalen dat hij een uitgever vond. De twee overige ensemblewerken zijn een Fantasy voor hobo, cello en harp van de 88-jarige Berthold Goldchmidt en Coventry voor strijkkwartet waarin Vilém Tauský in 1941 tol betaalt aan de Engelse pastorale stijl van Vaughan Williams.
De werken voor viool bestaan uit twee grote sonates, de prachtige Brahmsiaanse sonate van Hans Gál uit 1920 en die van Mátyás Seiber uit zijn sterfjaar 1960. De sonate van Seiber is het tegenovergestelde van die van Gál, je moet er voor gaan zitten, maar die inspanning wordt echt beloond: een onderschatte en zeer aan te bevelen compositie die je doet watertanden naar het overige werk van Seiber. De andere vioolwerken zijn een Intermezzo uit 1937 van Peter Gellhorn en Zwei kleine Stücke uit 1934 van Leopold Spinner. De liederen vormen de achterhoede van deze uitgave en zijn om één reden minder interessant: de monotone en weinig geïnspireerde uitvoering door bariton Christian Immler. Het Engels waarvan hij zich bedient in The old ships van Goldschmidt en twee liederen van Karl Rankl (de eerste naoorlogse muziekdirecteur van Covent Garden) helpt ook al niet mee. De Duitse werken zijn de Kirschblütenlieder opus 8 en een Geistliches Lied opus 23 van Wellesz.
De annotatie is prima verzorgd maar liedteksten ontbreken. Het colofon is wat vaag over de opname: ‘recorded at the Wigmore Hall London June 2002 in a series of concerts’ zou moeten betekenen dat het om live-opnames gaat. Van het publiek is niets te merken, maar de wat droge akoestiek van Wigmore doet de ensemblewerken geen goed. Desalniettemin: alles bijeen genomen een prachtig en dapper initiatief.