CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, januari 2018

 

BachPlus - Mit Fried und Freud ich fahr dahin

Bach: Cantate 'Mit Fried und Freud' BWV 125

Schütz: Uit Musicalische Exequien: Deutschen Begräbnis-Messa - Motet 'Herr, wenn ich nur Dich habe' - Canticum B. Simeonis 'Herr, nun lässest du deinen Diener'

Buxtehude: Fried und Freudenreiche Hinfahrt BuxWV 76 - Präludium in g BuxWV 149 (orgel)

Böhm: Vater unser im Himmelreich (orgel)

Walter: Motet 'Mit Fried und Freud ich fahr dahin'

Griet de Geyter (sopraan), Clint van der Linden (altus), Sean Clayton (tenor), Drew Santini (bas), BachPlus o.l.v. Bart Naessens (orgel, klavecimbel)
Et'cetera KTC 1578 • 80' •
Opname: juni 2017, Luca, School of Arts, Campus Lemmens, Leuven (België)

 

In 2010 begon toetsenist Bart Naessens aan een relatief eenvoudige klus: met een stel bevriende musici de maandelijkse cantatedienst in de barokke Jezuïetenkerk van het Belgische Aalst te verzorgen. De naam van zijn ensemble, BachPlus, bleek welgekozen. Zeven jaar later verscheen de debuut-cd die ik hier een jaar geleden besprak, nu verschijnt de tweede. Een goed teken!

Deze uitgave scharniert om de Cantate BWV 125 'Mit Fried und Freud'. Een van de vele momenten waarin Bach het stervensverlangen van zijn geloofsgenoten uitdrukt - een sentiment dat bij zijn voorgangers Buxtehude en Schütz eveneens een belangrijke rol speelde. Naessens koos behalve voor de Begräbnis-Messe uit de Musicalische Exequien van Schütz voor een van de mooiste scheppingen van Dieterich Buxtehude, eveneens onder de titel 'Mit Fried und Freud'. Buxtehude schreef het naar aanleiding van het overlijden van zijn vader Johannes. Het is een hommage in twee delen geworden: de eerste helft op de melodie 'Mit Fried und Freud' is een contrapuntisch meesterwerk dat zonder twijfel een bron van inspiratie is geweest voor Bachs Kunst der Fuge. De tweede helft is een simpel strofisch lied onder de noemer 'Klaglied', een juweeltje dat door de engelenzang van Griet de Geyter een bovenaards aura krijgt.

Wat deze tweede uitgave van BachPlus bijzonder maakt is de opnamelocatie. Ze oogt ietwat enigmatisch, maar Luca staat voor het overkoepelend orgaan van kunstopleidingen in België. De Campus Lemmens is genoemd naar de grote Belgische orgelpedagoog Lemmens, vroeger ging ze door het leven onder de naam Lemmensinstituut. Het Lemmensinstituut heeft de beschikking over een kerkruimte met een drieklaviers Marcussen-orgel, en wonder boven wonder, dat instrument krijgt hier een kans om zich in de continuopartij te laten horen. Kistorgels zijn in uitvoeringen van Bachcantates de norm, alleen is het jammer dat Bach het fenomeen kistorgel niet gekend heeft - het is een handige twintigste-eeuwse uitvinding. En het demonstreert onze onwilligheid om consequent te zijn wanneer het om de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk gaat. Bij de ingebruikname van het orgel in het Utrechtse Vredenburg deed Jos van Veldhoven daar een aardige uitspraak over: 'een kistorgel is als een dakloze: het zwerft rond van zaal tot zaal en van kerk naar kerk'. Men zou daar aan toe kunnen voegen dat een kerkorgel een pleisterplaats is waar je graag vertoeft om muziek te maken. Dat is precies wat hier gebeurt: luister naar de weldadige aanwezigheid van de zestienvoets bas van het orgelpedaal in het Klaglied van Buxtehude en maak het mee. Onvergetelijk.

De liefdevolle zorg die geldt voor de opnamelocatie en het bijbehorende orgel is ook besteed aan de rest van deze productie. In Vlaanderen wordt in dit repertoire al decennialang op hoog niveau gemusiceerd, en Bart Naessens en zijn manschappen passen naadloos in deze traditie. Bovendien laat hij horen ook nog voortreffelijk op het orgel uit de voeten te kunnen in de beide solowerken van Buxtehude en Georg Böhm. Koen Uvin schreef een doorwrochte toelichting (ook in het Nederlands) en zorgde samen met Korneel Bernolet (die we ook kennen als toetsenist en ensembleleider) voor een juweel van een opname. Ik hoop van harte dat deel drie er snel komt en dan weer vanuit deze prachtlocatie.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links