CD-recensie
© Siebe Riedstra, oktober 2012
 |
Bach: Triosonates voor orgel BWV 525 – 530 in instrumentale transcripties.
Florilegium (Ashley Solomon (fluit, leiding), Rodolfo Richter (viool), Reiko Ichise (viola da gamba), Jennifer Morsches (cello), Eligio Quinteiro (luit),
James Johnstone (klavecimbel))
Channel Classics CCS SA 27012 • 76' • (sacd)
Opname: 29-31 mei 2007, St.Martin’s Church, East Woodhay, Newbury (GB)
Gespeelde werken:
Sonate nr. 1 in Es – transcriptie naar G – fluit, viool, cello, klavecimbel
Sonate nr. 2 in c – transcriptie naar e – fluit, viool, gamba, klavecimbel
Sonate nr. 3 in d – transcriptie naar g – violoncello piccolo, klavecimbel
Sonate nr. 4 in e – transcriptie naar e – viool/altviool, gamba, cello, luit
Sonate nr. 5 in C – transcriptie naar D – fluit, klavecimbel
Sonate nr. 6 in G – transcriptie naar G – viool, gamba, klavecimbel
Johann Sebastian Bach schreef zijn Triosonates voor het orgel als studiemateriaal voor zijn oudste zoon, Wilhelm Friedemann Bach (1710-1784). Verondersteld wordt dat Friedemann een jaar of achttien was toen hij ze studeerde. Friedemann was in zijn tijd een vermaard organist en een groot improvisator, maar met zijn carrière wilde het niet echt lukken. Jammer, want onder het handjevol werken dat hij heeft nagelaten zitten ware juweeltjes. Zo heeft Mozart zijn Adagio en Fuga KV 564 geschreven naar aanleiding van de tweedelige Sinfonia in d, F.65, die eveneens bestaat uit een Adagio en Fuga. Mozart bestudeerde overigens ook deze Triosonates, en maakte zijn eigen transcriptie van het Adagio en Fuga (tweede en derde deel) uit de Triosonate BWV 526, voor strijktrio, KV 404a.
Voor heel veel muziekliefhebbers is het orgel anathema, en dat is in het geval van deze zes sonates bijzonder betreurenswaardig. Geen wonder dat er in de loop der tijden ettelijke transcripties in omloop zijn gekomen, voor uiteenlopende bezettingen. De muzikale structuur is duidelijk: voor de organist zijn er drie stemmen gecomponeerd: twee bovenstemmen voor twee klavieren, en een baslijn voor het pedaal, te spelen met de voeten. Geheel naar de gewoonte der tijd worden in de transcripties de beide bovenstemmen gegeven aan twee melodie-instrumenten, en neemt het basso continuo de rol van het pedaal over. In veel gevallen zal de transcriptie zich toespitsen op een vaste bezetting, bijvoorbeeld fluit en viool, maar Florilegium pakt het afwisselender aan. Net als op een orgel wordt er voor iedere sonate een passende ‘registratie’, een pakkende kleur, gezocht. Uiteraard is er dan ook een aanpassing van de toonsoort noodzakelijk, om de te spelen noten binnen het bereik van de gekozen instrumenten te brengen. Een orgelklavier kent nu eenmaal geen beperkingen
Florilegium is in dit repertoire gepokt en gemazeld. Voor Channel Classics maakten ze onder meer onovertroffen opnamen van de Parijse Kwartetten van Telemann. Ook hier leveren ze een formidabele prestatie, niet in de laatste plaats door de zelfgemaakte en buitengewoon idiomatische transcripties. Door steeds van bezetting te wisselen blijft de cd van begin tot eind boeien. Waarom al dit moois vijf jaar op de plank moest blijven liggen is een raadsel. De opname is schitterend.