CD-recensie

© Siebe Riedstra, april 2024

De Servische pianiste Ivana Alkovic en de Nederlandse pianist Maarten den Hengst ontmoetten elkaar in Kaffeehaus Amacord in Wenen, de stad waar beiden studeerden aan de Universität für Musik und darstellende Kunst. Het resultaat van die ontmoeting was niet alleen een huwelijk, maar ook een pianoduo met de voor de hand liggende naam. Ze vestigden zich in Nederland en hebben sinds 2020 de artistieke leiding over de serie Nieuwe Kerk Concerten in Haarlem. Eerder brachten zij op het label Zip Records een cd uit met werken van Bizet, Debussy en Ravel die hier door Aart van der Wal lovend is besproken.

Een grote liefde voor de stad Wenen en een onverwachte kennismaking met de Variaties op een eigen thema van Franz Schubert bracht het duo op het idee om een cd op te nemen rond het genre Thema met Variaties, en dan specifiek van componisten die met Wenen worden vereenzelvigd. Vanzelfsprekend levert dat voorspelbare en overbekende toonmeesters op, maar tot verbazing van het Duo Amacord stuitten ze op een handvol werken waaraan zowel op het concertpodium als op geluidsdragers niet al te veel aandacht is geschonken. Het startpunt was bovengenoemd werk van Schubert, dat zich volgens Maarten den Hengst kan meten met diens overbekende Fantasie in f.

De opzet van de cd is chronologisch, waardoor de luisteraar een fraai inzicht krijgt in de ontwikkeling van dit genre, dat tussen de late achttiende en het midden van de negentiende eeuw niet alleen uiterst populair was, maar ook een brede expressieve groei doormaakte. Zo maken we in de vierde variatie van Mozart uit 1786 kennis met een weemoedig deel in mineur. Het laatste deel van Beethovens variaties op een thema van graaf Von Waldstein, bestaat uit een losse verzameling minivariaties, inclusief een cadens. Bij Schubert vinden we in 1824 opnieuw een mineurvariatie, in de verrassende toonsoort as-klein. Robert Schumann schreef vlak voordat hij instortte in 1854 een kort variatiewerk waarvan het thema gedicteerd werd door de geesten van Schubert en Mendelssohn, de Geistervariationen, zijn laatste pianowerk. In 1863 nam Johannes Brahms met een variatiewerk op dit thema ontroerd afscheid van zijn mentor.

De vreemde eend in de bijt binnen dit gezelschap is Heinrich von Herzogenberg, geboren in 1843 in Graz en overleden in 1900 in Leipzig. Muziekliefhebbers die het betreuren dat Brahms niet wat meer variatiewerken voor twee piano's of piano vierhandig heeft nagelaten worden door Herzogenberg op hun wenken bediend. Von Herzogenberg was een groot bewonderaar van Brahms, en koos voor zijn variaties uit 1876 niet alleen het volkslied Die Trauernde van Brahms, maar ook het opusnummer 23. Een directe verwijzing naar de Schumann-Variationen die Brahms eveneens het opusnummer 23 meegaf.

Het duo Amacord maakt zijn naam in alle opzichten waar in dit uitgekiend geprogrammeerde recital. Niet alleen in het dagelijks leven, maar ook als pianospelend paar laten ze horen perfect op elkaar ingespeeld te zijn. Met spel dat technisch tot in de puntjes verzorgd is en waarvan de liefde voor dit repertoire er aan alle kanten vanaf spat. De boeiende toelichting in zowel Nederlands als Engels werd geschreven door Ignace Bossuyt en Guido Tichelman zorgde voor een warmbloedige opname die altijd helder en doorzichtig blijft.

index