Anna Netrebko - Rolando Vilazón: Duets

Duetten van Puccini (La Bohème), Donizetti (Lucia di Lammermoor), Verdi (Rigoletto), Gounod (Roméo et Juliette), Bizet (Les pêcheurs de perles), Massenet (Manon), Moreno Torroba (Luisa Fernanda) en Tsjaikovski (Iolanta).

Anna Netrebko (sopraan), Rolando Villazón (tenor), Nadine Weissmann (mezzosopraan), Staatskapelle Dresden o.l.v. Nicola Luisotti.

DG 477 6578 (cd met bonus-dvd)

---

De Russische sopraan Anna Netrebko heeft een bijzonder fraaie stem en is heel muzikaal, maar zij is in de verste verte niet de grootheid waarvoor zij momenteel versleten wordt. Vijf minuten luisteren naar Renata Scotto en zelfs Angela Gheorghiu in opera's als La traviata, Rigoletto, Lucia di Lammermoor of Roméo et Juliette en het verschil is overduidelijk. Netrebko moet je ook zien, niet omdat zij zo'n uitzonderlijke actrice is, maar omdat een paar mensen om haar heen weten hoe zij het fraaie uiterlijk van deze zangeres optimaal moeten uitbuiten. Of dat op de lange duur voor Netrebko goed uitpakt, weet ik niet, maar financieel vaart zij er momenteel wel bij - en Universal helemaal. Dankzij haar heeft Universal de 'klassieke clip' ontdekt en dat werd het begin van een beleid dat helemaal gericht lijkt op de op glamour gerichte presentatie van een muzikale hutspot. De 'Netrebko-hype' is daardoor nog steeds onstuitbaar, het procédé is ook al toegepast op de gouden stem van Elina Garanča, die na een paar bijzonder opmerkelijke cd's en dvd-uitgaven voor Ondine en Virgin vorig jaar voor DG een ratjetoe-cd maakte waaruit totaal geen persoonlijkheid meer sprak. Alleen werd zij daar nog wel begeleid door Fabio Luisi, geen topdirigent, maar wel iemand die het vak verstaat.

Het nieuwste wanproduct van Universal is opgehangen aan de koppeling van Anna Netrebko aan de Mexicaanse tenor Rolando Villazón op een duetten-cd. Die combinatie leverde eerder een sensationele Salzburger Traviata op, waarvan alleen sommige Nederlandse recensenten niet schenen te merken dat er muzikaal een en ander niet optimaal was, niet in de zang van Netrebko en al helemaal niet in de futloze directie van Carlo Rizzi. Vooral de NRC was enthousiast en de NRC-recensent bezorgde die uitgave een Edison - al vraag ik me af of die formulering wel eerlijk is. Ik weet uit ervaring welke wapens Universal - voorheen Polygram - soms in de strijd gooit om Edisons te bemachtigen. Dat gebeurde al toen ik hoofdredacteur van Luister was en het is de belangrijkste reden waarom ik altijd geweigerd heb iets met het Edison-circus te maken te hebben - maar dat is een ander verhaal.

Terug naar de onlangs verschenen duetten-cd van Netrebko en Villazón, die natuurlijk gepresenteerd wordt als een glamour-album met foto's die soms doen denken aan glossy damesbladen, soms ook aan de manier waarop David Hamilton in de jaren zestig jonge meisjes ging fotograferen. Uiterlijk en sterstatus staan op de eerste plaats bij een cd met Italiaanse, Franse, Spaanse en Russische duetten, waarbij Universal het briljante idee had om als dirigent een soort houthakker aan te trekken die het 'sterrenpaar' in alles ter wille wilde zijn (en die tussendoor in het duet uit Rigoletto ook nog even de woorden van zowel Borsa als Ceprano zingt). Het gaat dus van hard-harder-hardst en liefst ook nog van hoog-hoger-hoogst (of wat erop lijken moet), wat in het openingsduet ('O soave fanciulla' uit La Bohème) al resulteert in een afsluiting met de onartistieke en ordinaire gezamenlijke 'hoge c' die we gelukkig al decennia niet meer gehoord hadden. En als die c dan nog mooi unisono en met kleur gezongen was, maar de betekenis van het woord 'unisono' ontgaat dirigent Nicola Luisotti volledig en van kleuren of fraseren heeft hij blijkbaar geen kaas gegeten - of hij heeft gewoon opdracht gekregen zijn mond te houden en de zangers in alles hun gang te laten gaan. Soms is het even mooi, zoals halverwege het duet uit Rigoletto of in het zelden gehoorde duet uit Luisa Fernanda. Dan merk je dat beide solisten ook onder betere omstandigheden gezongen hebben, en dat zij weten wat er in de muziek omgaat, maar even later steekt de storm weer op en veranderen zij in meneer en mevrouw Brulboei die zich op de Scheveningse pier zonder microfoon hoorbaar moeten maken.

Toevallig draaide ik onlangs een oude opname van Madama Butterfly met Elanor Steber en Richard Tucker, twee 'echt grote' stemmen, maar aan de lyriek, de kleuring, de expressiviteit en de intimiteit in de zang van die twee kunnen Netrebko en Villazón in de verste verte niet tippen. Gelukkig heeft Universal iets extra's bedacht: een dvd met 'O soave fanciulla' waarin Villazón op de tikmachine speelt, Netrebko de kerstboom optuigt, zij samen even schommelen en vervolgens naar buiten wandelen, hun stemmen achterna, want die klinken dan al heel erg 'in de verte'. Je moet het maar bedenken! In een volgend filmpje zien we een opnamefragment en daarna krijgen we komediantesk commentaar van de beide zangers.  die merkbaar niet gezegend zijn met een 'dirigentenoor', maar wel met de pretenties dat zij zich een oordeel kunnen vormen. En tussendoor zie en hoor je dan een opnamefragment waarbij gezamenlijke inzetten zelfs niet gelijk zijn. De eerste de beste musicus van de Staatskapelle Dresden achter hen heeft op dit punt meer discipline - maar ja, wie let daarop bij een opname van twee solisten die door Universal duidelijk op de eerste plaats gepusht worden op de verkoopwaarde van hun uiterlijk! De dvd wordt besloten met een fotoreeks, muzikaal begeleid door 'Nuit d'hyménée' uit Roméo et Juliette - maar als je er eenmaal op begint te letten hoe ongelijk de inzetten zijn.