CD-recensie
© Paul Korenhof, juli 2014
Christa Ludwig
|
 |
Gedurende vele jaren was Christa Ludwig een van de favoriete zangeressen van Karl Böhm, Herbert von Karajan en Leonard Bernstein aan wie zij drie bomen in haar tuin in Nice gewijd heeft en zij was decennia lang een van de sterren van de Salzburger Festspiele en de Weens Staatsopera, waarvan zij ook als een van de laatste sterren een officieel pensioen geniet. Daarnaast behoorde zij tot de grote liedvertolksters uit de tweede helft van de vorige eeuw en was zij actief als docente en mentrix van onder meer Jard van Nes. Weinig zangeressen kunnen bovendien bogen op zo'n breed repertoire in zowel de opera en het lied als de concertzaal.
Aan zo'n zangeres een alomvattend portret wijden is ondoenlijk en de pretentie om op tien cd's zowel 'de eerste opnamen' als 'de grootste wereldsuccessen' bijeen te brengen, is dan ook bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Het liedrepertoire is met drie cd's echter niet uitbundig vertegenwoordigd, zeker als we in aanmerking nemen dat bijna de helft van die cd's gewijd is aan Mahler en weer de helft daarvan aan diens orkestliederen. Die laatste categorie biedt overigens wel juweeltjes als de Lieder eines fahrenden Gesellen onder André Cluytens uit 1957 (live) en de Kindertotenlieder onder André Vandernoot uit 1958.
Het concertrepertoire beperkt zich verder tot geestelijke muziek met fragmenten uit twee requiems (Verdi en Mozart), de Missa Solemnis van Beethoven, de Matthäus-Passion en Mozart's Vesperae solennes, maar door de concentratie op de jaren vijftig vinden we de grootste lacunes toch in het operarepertoire: geen Fidelio, geen Verdi, geen Carmen, geen Dido, geen Klytämnestra, geen Besuch der alten Dame (om maar een paar rollen te noemen) en uit haar grote Wagner-rollen (Ortrud, Venus, Brangäne, Fricka, Waltraute en Kundry) alleen een opname van een duet uit Lohengrin met Elisabeth Schwarzkopf onder Heinz Wallberg (1958). Ik had graag wat van de uitgebreide selecties uit Norma en Der Rosenkavalier geruild voor een paar andere rollen, maar nog beter zou geweest zijn om deze hele doos aan haar operarollen te wijden en een andere doos aan het lied- en concertrepertoire.
Een derde van de opera-cd's wordt ingenomen door drie grote selecties uit commerciële opnamen: Così fan tutte onder Böhm (Decca 1955), Der Rosenkavalier onder Karajan (EMI 1956) en Norma onder Serafin (EMI 1960). Interessanter voor de verzamelaar zijn natuurlijk de live-opnamen en radioconcerten en daarbij vinden we selecties uit Rienzi (Wenen 1960), Undine (Hessische Rundfunk 1951) en diverse fragmenten uit andere opnamen uit de jaren vijftig met bijvoorbeeld Ludwig in 1950, 22 jaar oud, als Orlovsky in Die Fledermaus en als de oude Madelon in Andrea Chénier, in 1951 als Bertalda in Undine en in 1953 als de knaap Dimitri in Fedora .
Fascinerend is bij dat alles te horen hoe goed ontwikkeld haar stem zo vroeg al was, ongetwijfeld mede dankzij de lessen van haar moeder en ook daarom is het zo jammer dat de jongste opname in deze selectie dateert uit 1960, zodat we niets meer horen van de 'rijpe Ludwig'. Misschien had de aanduiding 'Die ersten Aufnahmen - Die größten Welterfolge' beter vervangen kunnen worden door 'Die frühen Aufnahmen', zodat we ook nog hoop op de 'echte' grote successen konden koesteren. Overigens is de samensteller niet helemaal deskundig. Zo horen we op de eerste cd al een pauze waar die niet moet (tussen track 3 en 4) en geen pauze waar die wel moet (tussen track 4 en 5). De geluidskwaliteit is echter over de gehele linie voortreffelijk, ook bij de oudere live-opnamen.