CD-recensie
© Paul Korenhof, augustus 2022
Grosse Sänger unseres Jahrhunderts - George London Offenbach: Les Contes d'Hoffmann 'Scintille diamant' - 'Leise tönt meiner Stimme Klang' George London (bariton) |
Op 23 juni stierf, 98 jaar oud, Nora E. London, de in Berlijn geboren weduwe van George London (1920-1985), een van de grootste (bas-) baritons van de vorige eeuw. In de periode 1951-1965 was hij een van de sterren van Bayreuth, Wenen en de Met, en hij werd omjubeld bij gastoptredens elders, onder andere in Moskou, waar hij als eerste niet-Rus de titelrol in Boris Godoenov zong. (Hoewel 'niet-Rus' natuurlijk enigszins relatief is voor deze Canadese zanger van Joods-Russische afkomst.)
Helaas noodzaakten fysieke problemen London nog vóór zijn 50ste verjaardag zijn zangcarrière te beëindigen, maar hij bleef actief in de jaren die hem nog restten, vooral als promotor van jonge zangers. Voor hen stichtte hij ook in 1971 de George London Foundation die na zijn dood en tot haar eigen overlijden geleid werd door zijn weduwe. En dat dit niet 'zomaar een stichting' was, moge blijken uit het feit dat de Foundation in de loop der jaren aan meer dan 300 jonge Amerikaanse en Canadese zangers steun heeft geboden met een totaal van meer dan twee miljoen dollar.
Naast Boris Godoenov waren London's grootste rollen Don Giovanni, Amonasro, Amfortas, de Holländer, Wotan, Onegin, Golaud, Scarpia, Mandryka, Escamillo en de vier schurken in Les Contes d'Hoffman. De meeste van die rollen zijn gelukkig ook in (soms meerdere) representatieve opnamen bewaard gebleven, maar helaas niet zijn Amonasro. De Aida waarin hij in september 1949 stormenderhand het Weense publiek veroverde - onder leiding van Karl Böhm met o.a. Ljuba Welitsch, Elisabeth Höngen en Set Svanholm - ken ik uitsluitend van een technisch nauwelijks aanhoorbare live-opname die ik trouwens nooit compleet heb gehoord.
Bijzonder welkom is daarom deze heruitgave waarop we London horen in het duet uit de Nijl-akte, ditmaal in het Italiaans met Astrid Varnay als een markante en nog opmerkelijk jeugdige Aida. Een uitvoering 'met grandeur' en diezelfde woorden zijn ook van toepassing op twee scènes uit Die Walküre. Als nog jeugdige en beheerst geëmotioneerde Wotan was de jongere London de grote concurrent van de ouder wordende Hans Hotter en zijn latere RCA-opname onder Erich Leinsdorf (met Nilsson, Brouwenstijn, Gorr en Vickers) blijft een van mijn favoriete opnamen van dat werk.
Over London's Offenbach kan men van mening verschillen. Zowel voor Dapertutto als voor Miracle is zijn benadering in feite iets te demonisch, maar dat komt wel overeen met de manier waarop Hoffmanns Erzählungen in die tijd - in het Duits - in Wenem werd opgevoerd. Zijn stem en persoonlijkheid maken beide fragmenten echter de moeite waard, en dan vooral het in het Duits gezongen terzet met de mooi broze Antonia van Teresa Stich-Randall en de fraaie alt van Maria von Ilosvay. Iets dergelijks geldt voor zijn Onegin in onder meer een duet met de ten onrechte vergeten Valérie Bak: bijzonder imposant, maar iets te dramatisch van toon. Zeker de aria uit het eerste bedrijf had iets meer jeugdige arrogamnti emogen uitstralen. De aria uit Vorst Igor kan ik mij echter moeilijk beter en met meer grandeur voorstellen!
De cd - in fraai mono - gaat vergezeld van een dun maar verzorgd boekje met alle gegevens (behalve de timings - niet noodzakelijk, maar we zijn er zo aan gewend) en een toelichting in het Duits en het Engels. Wel merkwaardig is dat een volledig tweetalige Duitse cd in de serie Gross Sänger unseres Jahrhunderts het orkest uitsluitend in het Engels vermeldt. (Bij dat 'unseres Jahrhunderts' kan men in 2022 trouwens ook een vraagteken plaatsen.