CD-recensie
© Paul Korenhof, november 2019
Karine Deshayes - Une amoureuse flamme Massenet: Cendrillon 'Enfin je suis ici.' - Le Cid 'Pleurez ! pleurez mes yeux !' - Werther 'Werther! Qui m'aurait dit la place' - 'Va, laisse couler mes larmes' |
Een paar weken geleden was ik niet helemaal gelukkig met een opname waarop Karine Deshayes te horen was in liederen (misschien kan ik beter zeggen: vertellingen) van Offenbach. Zij miste daarvoor het lichtvoetige en cabareteske, en voor dergelijk humoristische werkjes blijft de voordracht belangrijker dan stem en zangkunst samen. Extra welkom is daarom deze cd waarmee de jonge mezzosopraan zich glorieus kan revancheren is een repertoire met enkele minder bekende juweeltjes uit het Franse repertoire.
Het bijzondere aan de hier bijeengebrachte muziek is dat het een tiental fragmenten betreft uit rollen die alle geschreven zijn - of zouden kunnen zijn - voor een 'Falcon' of een 'Galli-Marié', typisch Franse stemsoorten die vernoemd werden naar de zangeressen Cornélie Falcon (1814-1897) en Célestine Galli-Marié (1840-1905). De eerste wordt meestal in de naslagwerken vermeld als sopraan, de tweede als mezzosopraan, maar in feite behoren zij tot hetzelfde stemtype: de 19de-eeuwse 'mezzo-sopraan' die in timbre en ligging meer overeenkomt met de sopraan (het is ook een 'halve sopraan') dan met onze huidige notie van 'mezzosopraan' waarmee we in feite een lichte alt bedoelen.
Bij Deshayes' engagementen buiten Frankrijk (o.a. aan de Met) vinden we vooral veel Franse travestierollen die in Frankrijk zelf traditioneel met lichte sopranen bezet werden. Dat ook daar de kennis hieromtrent het inmiddels laat afweten, wordt geïllustreerd door het feit dat ik Deshayes vorig jaar in Parijs hoorde als de page Urbain in Les Huguenots, terwijl 'haar' rol toch Valentine was, het vocale zusje van Halévy's Rachel en Berlioz' Marguerite. Urbain had gezongen moeten worden door een lichte coloratuurspecialiste als Elsa Dreisig, maar hier volgde de Opéra blijkbaar het moderne gebruik en werd die rol, puur omdat het een travestierol is, toevertrouwd aan een zangeres die als 'mezzosopraan' te boek staat.
Op deze cd horen we Deshayes daarentegen in haar 'eigen' repertoire waarbij de keuze zeker beïnvloed zal zijn door haar uitvoerig beleden bewondering voor Régine Crespin, die diverse rollen of aria's eveneens gezongen heeft. Uitschieters zijn een prachtig romantische Cendrillon in Massenet's gelijknamige opera (dus niet de Prince Charmant!), een heerlijk verliefde Rachel in La Juive en vooral (voor mij de hoogtepunten van de cd) een bezielde Sapho van Gounod en meer nog een gepassioneerde Balkis in diens La Reine de Saba.
Erg blij ben ik ook met het zelden opgenomen fragment uit Henry VIII van Saint-Saëns, en ook hier was het een waar genoegen te horen dat de zangeres haar afkomst niet verloochende en tekstbehandeling of articulatie nooit ondergeschikt maakte aan de toonvorming. Wel bekroop mij vooral in de briefscène uit Werther soms het gevoel dat ik van die muziek wel uitvoeringen met meer kleuren en nuanceringen had gehoord, maar dat kan mede veroorzaakt zijn door een lichte monotonie. Dat is de zangeres overigens minder aan te rekenen dan het feit dat zij hier een uur lang een aantal sterke en uiteenlopende karakters puur met haar zang moet profileren.
De alternatieve aria van Carmen, boeide mij aanzienlijk minder, ondanks de uitmuntende vertolking, maar ik moet toegeven dat ik nooit zo weg ben geweest van dit fragment, dat terecht geheel overvleugeld is door de versie die wij nu kennen als 'de Habanera'. Iets meer Andalusisch vuur zou dit fragment overigens wel kunnen gebruiken, maar dat is ook het enige wat ik kan aanmerken op de verzorgde en idiomatische begeleidingen door Jean-François Verdier en het vooral in Besançon en omstreken opererende Orchestre Victor Hugo
Het cd-boekje tracht op 16 pagina's en in twee talen een gedetailleerde inleiding, alle zangteksten plus uitgebreide biografieën bijeen te brengen. Dat de letters niet van de pagina's vallen, danken we alleen aan het feit dat zij zo klein zijn dat zij de zwaartekracht tarten. (En dan ontbreekt er ook nog informatie, want verwijzen naar Deshayes' opzienbarend debuut in Lyon zonder rol en jaartal te vermelden is op zijn minst een beetje slordig.) Wie alleen maar op de achterkant van zowel de cd-hoes als het cd-boekje wil lezen wat Karine Deshayes allemaal zingt, moet goede ogen hebben, een vergrootglas of een leesbril - en met witte lettertjes op een donkergroene ondergrond ook een goede belichting!