CD-recensie
© Kees de Leeuw, december 2024
Symphonic Dances (arrangementen) Rachmaninov: Symfonische dansen op. 45 Franck: Prélude, Fugue et Variation op. 18 Ligeti: Sechs bagatellen Xenon Saxophone Quartet: Lukas Stappenbeck (sopraansaxofoon), Anže Rupnik (altsaxofoon), Sandra Rijavec (tenorsaxofoon), Benjamin Reichel (baritonsaxofoon) m.m.v. |
De leden van het Xenon Saxophone Quartet kregen les van Daniel Gauthier aan de Hochschule für Musik und Tanz in Keulen. Ze volgden masters in kamermuziek en nieuwe muziek. Hiernaast kregen ze ondersteuning van verschillende kwartetleden, onder wie Günter Pichler (Alban Berg Quartett), Ulrich Isfort (Minguet Quartett) en Heime Müller (Artemis Quartett).
De naam Xenon verwijst naar een edelgas. Van alle edelgassen is Xenon het gas dat de meeste verbindingen kan aangaan. Het staat, evenals de letter X, symbool voor de intensieve samenwerking van vier individuele musici met in dit geval een gedeelde passie voor de saxofoon, met als belangrijkse vertrekpunt het spelen van ongebruikelijk repertoire.
Het kwartet ontstond in 2010 en nam vlak na de uitbraak van de coronacrisis in 2020 de eerste cd, Dedicated to, op, in het jaar daarop uitgebracht door GWK. Dankzij onder meer de stevige financiële steun van particulieren en met hulp van GWK (Gesellschaft zur Förderung der westfälischen Kulturarbeit e. V.) werd de tweede cd, Symphonic dances, worden uitgebracht.
In de klassieke muziek speelt de saxofoon een nogal marginale rol. Waarschijnlijk de meest bekende composities waarin het instrument een belangrijke rol speelt zijn de Boléro van Ravel en diens orkestratie van Moesorgski's Schilderijen van een tentoonstelling, naast Gershwins Rhapsody in Blue en An American in Paris, maar ook Rachmaninovs Symfonische dansen.
Dat deze Symfonische dansen zich uitstekend lenen voor een bewerking blijkt uit de meeslepende intensieve pakkende uitvoering van het kwartet met pianist Sergej Markin die de orkestpartijen heeft 'ingevuld' en dat voortreffelijk heeft gedaan. Zijn rol was het om zo dicht mogelijk bij het origineel te komen én te blijven.
Voor het ensemble is het geen thema: origineel of bewerking, maar om de expressie. Als uitgangspunt voor ditt arrangement de Symfonische dansen was Rachmaninovs eigen versie voor twee piano's
Györgi Ligeti bewerkte zijn compositie Musica ricercata (1951) tot Zes bagatellen, op dit album vertegenwoordigd door het arrangement van Fabian Oehrlis dat in zekere zin Ligeti's goedkeuring had. Voor het Xenon was er overigens geen andere optie dan voor deze bewerking te kiezen omdat een eigen arrangement door de nog lopende auteursrechten op het stuk de voet dwars werd gezet. Het zijn korte composities maar wel met veel uitdrukkingskracht.
César Franck maakte twee versies van zijn Prélude, Fugue et Variation, één voor orgel en de andere voor piano en harmonium. Het was de orgelversie die het kwartet voor zijn arrangement gebruikte. Voor het Xenon was het extra leuk om op hun instrumeten de orgeklankl te imiteren. Voor mij is dit de meest verrassende opname op deze cd. Heel bijzonder.
Je voelt en hoort de passie van de musici. Zoals nagenoeg altijd bij GWK is de opname helder en uitstekend gedetailleerd. Het cd-boekje is tot in de puntjes verzorgd. Er blijft dus niets te wensen over!