CD-recensie

© Kees de Leeuw, april 2018

Delight in Musicke is de vierde cd van het uit vijf dames bestaande blokfluitensemble Seldom Sene, dat op deze opname vergezeld wordt van de sopraan Klaartje van Veldhoven. Niet zo lang geleden besprak ik de cd La volta van het ensemble Black Pencil. Waar hun cd vooral geïnspireerd is op het einde van de zestiende eeuw, de laatste jaren van koningin Elizabeth I (1533-1603), gaat Seldom Sene nog iets verder terug en verwijst naar koning Hendrik VIII (1491-1547). Net als Elizabeth was hij een fervent muziekliefhebber. Hij was actief als zanger, instrumentalist, componist en collectioneerde een grote verzameling muziekinstrumenten, waaronder veel blokfluiten. Hiernaast stimuleerde hij het ontstaan van whole consorts, een consort waarin één soort instrument bespeeld wordt, zoals een blokfluitconsort . Seldom Sene zou als consort met excellente musici en gebruikmakend van een grote verscheidenheid van instrumenten prima aan het hof van de Engelse koning hebben gepast.

Het kwintet ontleent de naam aan In nomine: Seldom Sene van Christopher Tye (ca. 1505-1573). Deze compositie van amper twee minuten kenmerkt zich, volgens een tekstboekje van een eerdere cd, door "schoonheid, precisie en opvallende ritmische complexiteit dat naar hun gevoel de essentie weergaf van hun streven: het uitvoeren van uniek repertoire van een niveau dat slechts zelden gezien of gehoord wordt." Ook op deze cd wordt het werk uitgevoerd, zelfs met een reprise. Deze herhaling is het laatste nummer op de cd in een andere bezetting. Handig om te weten, het wordt als een bonus beschouwd en blijkbaar is er daarom ongeveer een kwart minuut pauze na het een na laatste deel, terwijl ik al dacht dat de bonus per ongeluk niet op de cd stond.
Het In nomine is gebaseerd op de gregoriaanse antifoon Gloria tibi Trinitas. Het uitgangspunt is een specifiek klein deel uit het gelijknamige antifoon van John Taverner. Vele componisten lieten zich inspireren door het In nomine en op de cd staan daarvan een aantal uitvoeringen, onder meer van Henry Purcell, met zang van Klaartje van Veldhoven. Ze is in dit nummer (bewust?) een beetje naar de achtergrond gedrongen en dat klinkt een beetje vreemd. Wonderbaarlijk overigens dat Purcell een hele fantasie baseerde op één noot, de C, en dat Seldom Sene en vooral Maria Martínez Ayerza dat mooi heeft weten te arrangeren. Behalve het In nomine zijn er nog een paar liederen met een christelijke achtergrond opgenomen, zoals het mooie tedere kerstlied Sweet was the song the virgin sung. William Byrd (ca. 1540-1623) componeerde Ah silly soul waarin hij zegt dat je moet kiezen voor de liefde van God in plaats van de bedrieglijke liefde, de wellust.
Over dat laatste gesproken, in zijn lied If women could be faire worden vrouwen als dwaas en oneerlijk beschreven. Maar Byrd steekt ook de draak met de man, die ondanks al zijn kennis over de vrouw zich door haar laat verleiden door haar schoonheid terwijl hij weet dat haar fysieke aantrekkingskracht van korte duur is. Ook voor Nathaniel Patrick, die niet veel ouder dan 25 jaar was toen hij overleed in 1595, was het al duidelijk dat hij vrouwen grillen hebben, getuige zijn lied Climb not too high. Prachtig dat de zes vrouwelijke musici wel zeer succesvol naar het hoogste niveau reiken en ze ons bovendien toch deze liederen laten horen. Gelukkig gaan niet alle liederen en instrumentale muziek over dergelijke 'zwaarwichtige' onderwerpen. Zo beeldt Edward Gibbons in zijn What strikes the clocke? een slaande klok uit. En vogeltjes waren ook populair, getuige onder meer verklankingen van de nachtegaal en de koekoek. Bijna vanzelfsprekend is dat er op deze cd muziek van John Dowland te horen is. De Lachrimae antiquae, de pavane die ook verwerkt is in het lied Flow my tears, is een prachtig aangrijpend begin van deze cd.

Het levert alles bij elkaar een zeer gemêleerde cd op, waar Klaartje van Veldhoven een hoofdrol opeist. Ze past zich schijnbaar moeiteloos aan waar de inhoud van de liederen zeer uiteenloopt. Het klinkt natuurlijk, waarbij ze uitstekende muzikale partners heeft. Ook zonder vocale ondersteuning blijft en blijkt Seldom Sene heel erg goed. Ze hebben meer programma's dan uitgebrachte cd's. Bij één van deze programma's treedt ook Klaartje van Veldhoven op. Hopelijk vindt Seldom Sene wederom voldoende sponsors om nog meer projecten/programma's op cd vast te leggen.

index