CD-recensie
© Kees de Leeuw, mei 2010
 |
Rathgeber: Missa St. Benedicti in Bes, op. 3 nr. 1 - Laudem virum gloriosum C, op. 14 nr. 18 - Ave Regina coelorum in f, op. 16 nr. 12 - Laudibus cives in C, op. 11 nr. 15 - Salve Regina in G, op. 16 nr. 20 – Ave Regina coelorum in g, op. 16 nr. 10 - Lauretanische Litanei in C, op. 5 nr. 1 - Salve Regina in C, op. 16 nr. 19 - Ave Regina coelorum in Es, op. 5 nr. 10 - Te Joseph celebrent in B, op. 11 nr. 14 - Salve Regina in C, op. 5 nr. 16 – Vir Dei in Es, op. 20 nr. 29 - Concert voor trompet en orkest in C, op.6 nr.21 (uit "Chelys sonora").
Margriet Buchberger (sopraan), Peter de Groot (alt), Marco van de Klundert (tenor), Hans Wijers (bas), Pauline Nobes (viool), Monteverdi Ensemble Wurzburg o.l.v. Matthias Beckert.
CPO 777 425-2 • 71' •
Internationale Valentin-Rathgeber-Gesellschaft e.V.
Valentin Rathgeber (1682-1750) was een Benedictijner monnik in Banz en een zeer productief componist. Tot nu toe zijn 575 composities bekend, waarvan bijna 400 geestelijke werken. Op deze cd staat een selectie hieruit aangevuld met één instrumentaal concert.
Rathgeber was koordirigent in Banz, waar hij al sinds 1707 verbleef. Toen hij in 1729 een verzoek deed om een studiereis te mogen maken werd dat geweigerd. Desondanks verliet hij het klooster want “Dem Closter-Leben / war ich ergeben / auch dieses hat ein End / laß ins Clösterlein / mich nit sperren ein”. Hij trok de wereld in, maar wel om kennis te nemen van de prestaties van zijn collega’s in andere kloosters en kerken. Hij bezocht onder meer Keulen, Augsburg, Bonn, Trier, Wenen en Sankt Gallen. Ook figuurlijk verbreedde hij zijn horizon door zich te verdiepen in wereldlijke vocale muziek. Zijn eerste twee bundels “Ohren-vergnügendes und Gemüth-ergötzendes Tafel-Confect”, waren het resultaat (een selectie hieruit verscheen op CPO 999 995-2). Een deel van het oeuvre van Rathgeber werd uitgegeven door de protestant Johann Jakob Lotter.
Hoewel Rathgeber niet voldoet aan het beeld van de ideale monnik was hij zeer toegewijd aan Maria. Een deel van de hier opgenomen muziek is opgedragen aan paus Benedictus XVI, eveneens een groot vereerder van Maria. Rathgeber hoopte God te behagen met zijn religieuze muziek. Volgens de componist moest muziek beknopt, eenvoudig en plezierig zijn. Hij schreef goed in het gehoor liggende muziek, maar was tevens een componist wiens stijl mede leidde tot de overgang van de barok naar de Weense klassieke muziek.
De opgenomen composities worden uitgevoerd door een koor van 17 leden
en een instrumentaal ensemble dat bestaat uit 5 violisten, een cellist,
een contrabassist, een organist, twee trompettisten en een paukenist.
Een interessante combinatie van instrumenten, alhoewel ik graag wat meer
afwisseling zou wensen. De pracht en praal wordt wel eens teveel van het
goede. Tegelijkertijd is dit het enige kritiekpunt op deze cd.
Bijzonder is het instrumentale concert, één uit een reeks
van 24, waarbij de soliste op viool begeleid wordt door twee trompetten.
De vocale muziek is in haar betrekkelijke eenvoud en beknoptheid plezierig
om naar te luisteren, precies de doelen die Rathgeber beoogde.
Het Monteverdi Ensemble Wurzburg is een prima groep musici. De stijl van de instrumentalisten doet mij denken aan die van The English Concert, waar de gelauwerde concertmeester, muziekwetenschapster, trompettiste en violiste Pauline Nobes jarenlang speelde. Blijkbaar drukt zij een groot stempel op het Monteverdi Ensemble Wurzburg, iets dat gezien de resultaten alleen maar toe te juichen is, zeker omdat de nog jonge dirigent Matthias Beckert (1976) relatief gezien weinig ervaring heeft met musiceren op het allerhoogste niveau.