CD-recensie
© Kees de Leeuw, juni 2014
Gloria DresdensisBrescianello: Sinfonia in D Pisendel: Sonate in c Hasse: Sinfonia in D uit Demofoonte
Caldara: Sinfonia in C Sammartini: Sinfonia in A uit Memet Dresdner Barockorchester CPO 777 782-2 • 71' • Opname: Ev.-Luth. Kirche Radeberg, sept./okt. 2012 |
 |
De Dresdner Hofkapelle werd in haar bloeitijd, van 1694 tot 1756 zeer bejubeld door componisten als Telemann, Quantz en indirect door Johann Sebastian Bach. De precisie, de elegantie en de bekwaamheden van de musici werden hoog geprezen. Hoewel tot de musici een groot aantal belangrijke componisten, onder wie Pisendel, Heinichen, Hasse en Zelenka, behoorden komt het repertoire veel minder ter sprake in contemporaine bronnen.
Voor de latere generaties is juist de erfenis van een zeer uitgebreide collectie manuscripten van onder meer Händel, Telemann en Vivaldi van onschatbare waarde. De verzameling instrumentale muziek omvat ongeveer 1800 werken die in de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) werd opgeborgen in de Hofkirche van Dresden in Schranck no: II . De ondertitel van deze cd is dan ook Schätze der Dresdner Hofkapelle aus dem Schrank no: II . De manuscripten bleven tot 1860 onopgemerkt. Ze overleefden de Tweede Wereldoorlog en zijn inmiddels gedigitaliseerd. Kenners en liefhebbers van barokmuziek weten dat er inmiddels heel wat cd-opnamen bestaan met muziek van reeds genoemde musici uit de hofkapel. Op deze cd zijn vooral werken te horen uit de verzamelde partituren in de Hofkirche van wie er twee aan de Hofkapelle verbonden waren, kapelmeester Johann Adolph Hasse en concertmeester Johann Georg Pisendel.
Van Pisendel is een sonate voor blazers en strijkers te horen, een genre dat weinig voorkomt in de manuscripten. Het is de enige compositie op deze cd in mineur stemming en hoogstwaarschijnlijk geïnspireerd op muziek die Zelenka componeerde voor de Stille Week. De bijdrage van Hasse, met onder meer schetterende hoorns, is nogal verschillend van die van Pisendel. De muziek van Hasse wijst vooruit naar de Weense klassieken, waarbij opvallend is dat het middendeel, een andantino, mij sterk doet denken aan de Engelse componist William Boyce.
De ouverture van Händel, vol pracht en praal, heeft door de toevoeging van twee fluiten in twee extra toegevoegde delen door Pisendel een meer ingetogen karakter gekregen. Een mijns inziens waardevolle toevoeging aan een compositie die anders wel erg overweldigend klinkt en waarbij de luisteraar weinig tot rust komt. Ook in de werken van de Weense vice-hofkapelmeester Antonio Caldara en de aan het hof van Stuttgart werkzame Giuseppe Antonio Brescianello voert ongekunstelde vrolijkheid de boventoon.
Johann Friedrich Fasch was als kapelmeester aan het hof van Anhalt-Zerbst werkzaam, maar had frequent contact met Pisendel. Fasch verbleef zelfs enkele maanden in 1726-27 aan het hof van Dresden. Hij componeerde tenminste ruim tachtig ouverturesuites die naar mijn mening soms wel erg op elkaar lijken en dat geldt ook voor het werk op deze cd. Toch is het voor de ware liefhebber ongetwijfeld genieten omdat Fasch erg goede concertante muziek componeerde en toch soms erg verrassend uit de hoek kon komen.
Dat er nog muziekwetenschappelijk onderzoek te doen is naar de collectie manuscripten blijkt wel uit de fraaie sinfonia van Giovanni Battista Sammartini. Dit inleidende werk tot de opera Memet is in verschillende Duitse en Zweedse bibliotheken aanwezig en werd toegeschreven aan Hasse, (een niet nader genoemde) Graun, Andrea Bernasconi en Francesco Bartolomeo Conti tot ontdekt werd dat Giovanni Battista Sammartini de componist is.
Het Dresdner Barockorchester bestaat ruim 20 jaar en wijdt zich, in elk geval op cd, vooral aan muziek van de Dresdner Hofkapelle. Tot nu toe waren het alleen vocale werken die geregistreerd werden. Deze eerste cd met louter instrumentale composities is zeer geslaagd. Er wordt gedisciplineerd en enthousiast gemusiceerd. De musici van de achttiende eeuwse Hofkapelle hadden zich geen betere pleitbezorgers kunnen wensen dan deze hedendaagse musici uit Dresden.