CD-recensie

 

© Kees de Leeuw, november 2011

 

 

The Flute King - Emmanuel Pahud. Music from the Court of Frederick the Great

C.Ph.E. Bach: Concert voor fluit, strijkers en basso continuo in A, Wq 168/H 438 - Sonate voor fluit in a, Wq 132/H562 - amburgerSonate voor fluit en basso continuo in G, Wq133/H564

Fr
. Benda: Concert voor fluit, strijkers en basso continuo in e

Frederik (de Grote) II van Pruisen: Concert nr. 3 voor fluit, strijkorkest en bas - Sonate voor fluit en basso continuo in b

Quantz: Concert voor fluit, strijkers en basso continuo in G, QV5:174 –

Bach: Triosonate uit Musikalisches Opfer, BWV 1079

Anna Amalia van Pruisen: Sonate voor fluit en basso continuo in F –

Agricola: Sonate voor fluit en basso continuo in A

Emmanuel Pahud (fluit), Trevor Pinnock (klavecimbel), Jonathan Manson (cello), Matthew Truscott (viool), Kammerakademie Potsdam

EMI Classics 50999 0 84220 2 6 • 2.27' • (2 cd's)


De titel van deze royaal gevulde dubbel-cd verwijst naar twee fluitkoningen, Frederik (de Grote) II van Pruisen (1712-1786) en de Zwitserse fluitist Emmanuel Pahud (1970). Pahud geldt als één van de beste fluitisten van deze tijd en werd al op jonge leeftijd benoemd tot solofluitist bij de Berliner Philharmoniker. Zijn repertoire is breed, van barok tot hedendaagse muziek, en hij is ook actief als jazzmusicus. Tot zijn recente cd-opnames behoort “Fantasy: A Night at the Opera”, die hij maakte met het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van Yannick Nézet-Séguin, met op sommige stukken medewerking van zijn Rotterdamse collega Juliette Hurel.

Voor het project van de hier besproken cd’s verdiepte hij zich in de fluitmuziek die een dominante rol had aan het hof van de Pruisische koning. Als partner aan het klavecimbel koos hij voor de virtuoze Trevor Pinnock, vooral bekend als voormalig leider van The English Concert en tegenwoordig actief als (gast)dirigent, onder meer bij de Berliner Philharmoniker en het Koninklijk Concertgebouworkest. Van huis uit is Pinnock echter klavecinist en treedt als zodanig nog geregeld voor het voetlicht. In 2008 was hij de partner van Pahud bij de cd-opnames van de complete fluitsonates van Johann Sebastian Bach.

Bach is ook het vertrekpunt voor deze nieuwe opname. In 1747 bezocht hij het hof Sanssouci van Frederik de Grote met het “ Musikalisches Opfer” als resultaat. De triosonate voor fluit, viool en continuo uit dit werk is een van de hoogtepunten van deze cd. De Pruisisch vorst besteedde veel geld en tijd aan cultuur en formeerde een groep hofmusici, die overigens weinig geld kregen voor veel werk, onder wie Carl Philipp Emanuel Bach, een zoon van Johann Sebastian Bach. Ook hij componeerde voor fluit en op deze opname zijn drie werken van hem te vinden, die zich kenmerken door inventiviteit, muzikaliteit en emotionaliteit. De composities van Carl Philipp Emanuel Bach zijn, in vergelijking met de andere componisten, het meest modern en wijzen al naar de richting van de Weense klassieken. Sonates voor fluit solo vind ik vaak enigszins saai, maar in dit geval, mede dankzij Pahud, vond ik ook deze bijdrage van Carl Philipp Emanuel Bach bijzonder boeiend.

Het is niet alleen Bach wat de klok slaat. Johann Joachim Quantz, de fluitleraar van de vorst, schreef honderden concerten en sonates voor fluit. Het concert op deze cd staat in de traditie van de fluitconcerten van Antonio Vivaldi, uiterst aangenaam maar niet revolutionair. Iets opvallender is het concert van de Bohemer Franz Benda, een violist die meer dan 50 jaar bij Frederik de Grote in dienst was. Hij componeerde vooral voor viool, maar ook vier fluitconcerten. Het concert is vrolijk maar ook melancholisch en bevat “Sturm und Drang” elementen. Het vormt als het ware een verbinding tussen Quantz en Carl Philipp Emanuel Bach. De sonate van Johann Friedrich Agricola, leerling van Johann Sebastian Bach, is meer behoudend van karakter, maar ligt goed in het gehoor. Dat kan ook gezegd worden van de sonate die één van de zussen van de monarch, Anna Amalia, componeerde.

Uiteraard ontbreken composities van Frederik de Grote niet op deze cd. Te horen zijn één van zijn meer dan 120 sonates en één van zijn vier fluitconcerten. Zijn muzikale scholing kreeg hij niet van jongs af aan, want zijn vader was niet erg gediend van de sterke artistieke interesse van zijn zoon. De belangstelling van zijn vader lag vooral op militair en economisch vlak. Uiteindelijk kon Frederik de Grote toch zijn eigen weg gaan en bereikte een hoog niveau als musicus. Zelfs Charles Burney, de Engelse muziekwetenschapper, die de vorst hoorde spelen, gaf dit volmondig toe. De muziek van de Pruisische koning is wat betreft de fluitpartijen veeleisend, terwijl de orkestbegeleiding in het concert wat minder boeiend en wat voorspelbaar is. Deze werken kenmerken de diversiteit van de muziekuitvoeringen aan het hof van Frederik de Grote, waarbij kwaliteit voorop stond, maar de benadering verschillend was. Precies dat wilde Emmanuel Pahud tonen met deze cd’s. Hij is hierin uitstekend geslaagd, hierin vooral gesteund door Trevor Pinnock, maar ook door de andere musici.

De mooi verzorgde luxe-uitvoering van deze uitgave, een boekwerkje met een harde kaft met uitgebreide tekst en mooie foto’s, geeft de cd-uitgave de plek die het in de begintijd van het medium ook had. Een fraai en waardevol artikel dat je niet achteloos meeneemt bij de drogist of de supermarkt.

Een prima bijdrage aan de herdenking van Frederik de Grote, van wie in 2012 het driehonderdste geboortejaar herdacht wordt.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links