CD-recensie
© Kees de Leeuw, mei 2021
Lunaris New moon Crescent moon Full moon Eclipse Anna Stegmann (blokfluiten), Jorge Jiménez (viool, vedel) Opname: 21 juli 2020, Schuilkerk de Hoop, Diemen |
Op het eerste gezicht, zonder nog maar een noot beluisterd te hebben, vond ik dit al een opvallende cd. Een wat afwijkende lay-out van de andere GWK cd's die ik ken. Daarna bleek dat ik voor de eerste keer een cd in handen had die in coronatijd is opgenomen. En dan een opname die gemaakt is in één dag. Heel bijzonder, tot ik zag dat de cd een tijdsduur heeft van nog geen 25 minuten. Dan is een opname in één dag niet zo uitzonderlijk, ook al is het ongetwijfeld voor alle betrokkenen een zeer intensieve en waarschijnlijke lange dag geweest.
Een mini-cd met, in tegenstelling tot wat de gewoonte is bij dit label, een zeer summiere toelichting. Juist bij een cd met muziek die niet eerder in de hier gepresenteerde vorm en samenhang verscheen zou ik wat meer informatie prettig hebben gevonden. De begeleidende tekst is bovendien voor een deel in het blauw afgedrukt tegen een donkere achtergrond. Je krijgt de idee dat je een tekst in het maanlicht moet ontcijferen. In elk geval voor mij, levend met visuele beperkingen, is dat geen sinecure.
Anna Stegmann en Jorge Jiménez zijn vooral bekend van de wereld van de oude muziek. Sinds 2019 vormen zij een duo en dit is hun eerste cd die zij gezamenlijk maakten. Ze kiezen programma's rond een bepaald thema, zoals Zenit en Silencio. In dit project Lunaris (afgeleid van luna, maan) staat de magie van de maan centraal.
De maan, in steeds wisselende maar weerkerende gestalten, die in sommige culturen of groepen als god werd of nog wordt vereerd. Moslims en Joden rekenen met een maanjaar, dat wil zeggen 354 dagen bestaande uit 12 maanden, waarbij een maanmaand eigenlijk 29,5 dag telt (in de praktijk zijn het maanden van 30 of 29 dagen). De maan die de getijden beïnvloedt en mogelijk de menselijke geest. Zeker de volle maan die wellicht er de oorzaak van zou kunnen zijn dat meer mensen slecht slapen wanneer het deel dat wij van de maan zien volledig door de zon verlicht wordt.
Jiménez en Stegmann maken in hun muzikale verbeelding gebruik van arrangementen, improvisaties en nieuw gecomponeerde muziek. In dit geval maakte Jiménez een aantal korte maar effectieve elektronische soundscapes. Het geeft een groot contrast met de andere instrumenten, waarbij de composities ook grote verschillen vertonen. Gezien de tijdspanne van 1275 tot 2020 is dat niet verwonderlijk. De selectie van muziekwerken is weloverwogen en past goed bij elkaar.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld onweer en storm laat de maan zich niet eenvoudig verklanken. We denken dan al snel aan Beethovens Mondschein-sonate, maar die titel is pas bedacht na de dood van de componist en had hij al helemaal geen associaties met de maan toen hij deze sonate componeerde. Clair de lune van Debussy is natuurlijk zeer bekend en wellicht ook de versie voor orgel die Vierne componeerde. Diepenbrock, Fauré, de organist Joseph Bonnet, Saint-Saëns, Muzio Clementi en anderen werden eveneens geïnspireerd door maneschijn. Grootste gemene deler van een aantal van deze composities lijkt een ingetogen, intieme en dromerige sfeer. Bij het duo Stegmann-Jiménez proef ik vooral een mysterieuze sfeer met meer uitbundigheid en veel contrasten. Maar hun insteek is dan ook veel breder dan alleen de maneschijn.
Ik vind het een interessant en geslaagd project, wat ook voor de musici een verrijking zal zijn. Ik laat het aan de luisteraar over om zelf een oordeel te vellen. De schuilkerk de Hoop in Diemen is een prima locatie voor kleinschalige muziek. Dat had ik al gemerkt bij de opnamen van het fascinerende blokfluitkwintet Seldom Sene en deze cd bevestigt mijn indruk.