CD-recensie

 

© Kees de Leeuw, juni 2020

Ariadne Rediviva

Debussy: Six épigraphes antiques (sel.): Pour invoquer Pan, dieu du vent d'été; Pour la danseuse aux crotales; Pour que la nuit soit propice; Pour un tombeau sans nom
Delplace: Minotaure
Murray Schafer: Labyrinth Dance
Petersen: Naxos and the Jouney with Dia
Luce: Bacchus
Lizotte: Stellae Saltantem
Ravel: Ma mère l'oye (suite)

Atlantic Harp Duo
Eigen uitgave (?) • 57' •
Opname: datum onbekend, Studio Juillaguet (F)

www.atlanticharpduo.com

   

In 2006 ontmoetten Marta Power en Elizabeth Jaxon elkaar tijdens hun studie in Parijs. Beide dames komen uit de VS en richtten in 2007 het Atlantic Harp Duo op. Samen traden zij op in hun vaderland, in Nederland, Brazilië, Frankrijk, Polen en Thailand. Marta Power woont in Frankrijk en Elizabeth Jaxon verblijft sinds een aantal jaren in Nederland. Zij treedt onder meer op met violiste Merel Vercammen en is concoursdirecteur van het Dutch Harp Festival, waarvan Remy van Kesteren de artistiek leider is.

Ariadne Rediviva is de vierde cd van het duo. Ariadne, ook wel Ariane genoemd, verwijst naar de gelijknamige vrouw uit de mythologie. Zij redt Theseus uit het doolhof, waar hij de Minotaurus verslaat. Theseus en Ariadne willen naar Athene varen, maar door een storm worden zij gedwongen op het eiland Naxos te overnachten. Daar verlaat Theseus Ariadne wanneer zij nog slaapt. Eenmaal weer ontwaakt valt zij bijna aan de wanhoop ten prooi maar dan duikt de god Dionysus (Bacchus) op: hij ontpopt zich als haar reddende engel. Zij wordt zijn vrouw en hij kroont haar met een prachtige kroon. Helaas, Ariadne blijft een mens en is dus sterfelijk. Dionysus plaatst haar kroon aan de hemel, de corona borealis constellatie. Zo wordt Ariadne toch onsterfelijk. Bovendien werd zij ook onsterfelijk door de vele componisten die haar in hun muziek vereeuwigden. Ik noem de meest bekende composities: Claudio Monteverdi (Lamento d'Arianna, 1608), Benedetto Marcello (Arianna, 1726), Händel: (Arianna in Creta, 1733), Georg Benda (Ariadne auf Naxos, 1789), Haydn (Arianna a Naxos ,1789), Richard Strauss (Ariadne auf Naxos, 1912), Martinu (Ariane, 1958), Wolfgang Rihm (Aria/Ariadne, 2001) en Harrison Birtwistle (Minotaur, 2008).

Het Atlantic Harp Duo legt in Ariadne Rediviva de nadruk op de 'menselijkheid, vrouwelijkheid en sterfelijkheid', waar in de meeste mythen de aandacht juist gaat naar de mannen om haar heen, in de rol van helden, koningen en goden (aldus de toelichting).

Ariadne Rediviva is samengesteld uit 9 composities, waarvan er vier afkomstig zijn van de Six épigraphes antiques van Debussy. De Labyrinth Dance van de Canadees Raymond Murray Schafer (1933) maakt onderdeel uit van The Crown of Ariadne, dat behoort tot de grote cyclus Patria. Schafer schreef het in 1986 voor harp en tape recorder. Het wordt hier gespeeld op twee harpen, met in de eerste harp een rustige zich steeds herhalende melodie, terwijl voor de tweede harp een vooral dissonante rol is weggelegd. Die lijkt de wanhoop aan te geven die je voelt wanneer je in een doolhof bent en de weg terug niet kunt vinden, ook al kon Theseus dat wel dankzij de draad van Ariadne. Er wordt in dit nummer ook gebruik gemaakt van percussie.

De vier andere composities werden in opdracht van het duo geschreven, met financiële steun van de organisatie Access Contemporary Music en de American Harp Society, verschenen in 2013 en 2014. Stéphane Delplace (1953) verbeeldt in zijn Minotaure heel mooi de tweeslachtigheid van het wezen dat hij beschrijft, halfmens en halfstier. Roger W. Petersen (1976) portretteert in zijn Naxos and the Journey with the Dia de storm die de geliefden treft tijdens hun oversteek over zee en de onthutste en desperate Ariadne wanneer ze ontdekt dat Theseus haar in de steek heeft gelaten. Maar in het werk van Petersen, naar eigen zeggen: "I get obsessed with sounds. There are certain sounds that the harp creates that I just love", hoor je ook de tedere liefdesthematiek.

Damien Luce (1978) is pianist, componist, auteur en acteur. Op de eerste cd van het Atlantic Harp Duo waar fabels van Jean de la Fontaine worden voorgelezen, schreef hij de muziek voor de tussenspelen. Zijn bijdrage Bacchus geeft uitstekend de lichtvoetigheid en speelsheid weer die je bij een vrolijke god verwachten mag. Naar het einde toe wordt het wel minder opgewekt. Bij Ariadne bleef, ondanks haar huwelijk met Bacchus, het verdriet om de verdwenen en later gestorven Theseus bestaan. Het verhaal eindigt met Stellae Saltantem van de Canadese componiste en harpiste Caroline Lizotte (1965). Eerst worden de dansende sterren, zoals de titel luidt, uitgebeeld in een relatief opzwepend begin, dat ondersteund wordt door percussie. Naderhand verenigt de klank van en harpen zich en leveren de musici een vocale bijdrage. Aangezien de harpen in de opname duidelijk de boventoon voeren kan ik het niet verstaan, al wordt dat mede veroorzaakt door mijn zeer gebrekkige kennis van het Latijn. Maar misschien is het ook juist de bedoeling dat we het niet kunnen verstaan. Het klinkt naar wiegenliedjes die ik ooit in Ierland hoorde in de plaatselijke pub in kleine oorden. Troostend en lieflijk, daar waar Ariane voor altijd mag blijven schitteren. Een mooie einde van een evenwichtig samengesteld programma.

Passend bij dit programma van mythen en storytelling maakten de dames een bewerking van de suite Ma mère l'oye van Maurice Ravel. Het past bovendien prima op een cd met een hoog gehalte aan Franse of hieraan gerelateerde muziek.

Voor liefhebbers van harpmuziek is deze cd zeker aan te bevelen. Zowel het werk van Ravel als de composities die samen Ariadne Rediviva vormen zijn voldoende afwisselend en bovenal aantrekkelijk. Twee harpen bieden - het ligt voor de hand - beduidend meer dan één harp en het geheel is bovendien meer dan de som van de delen. Voor de kenners: de musici bespelen harpen van Camac.

De opname, gemaakt op het Franse platteland, is helder en ruimtelijk. Een minpunt is dat in het cd-boekje basale informatie over het geboden programma compleet afwezig is. Zo miste ik bijvoorbeeld de naam van het cd-label, de data van de opnamen, de geboorte- c.q. sterfjaren van de componisten, de tijdsduur van de composities en de tekst van Stellae Saltantem. Zo blijft er toch nog iets te wensen over.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links