CD-recensie

© Kees de Leeuw, september 2019

Al ruim 20 jaar wordt de dubbel cd Aangenaam klassiek uitgegeven. Twee cd's met allebei 20 nummers van nieuwe titels die dit jaar vanaf 28 september tot en met 31 januari 2020 met kortingsbonnen tegen gereduceerde prijzen verkocht worden. Aldus wordt de actie in het welkomstwoord geïntroduceerd. Enige nuancering is nodig, 'nieuw' is een rekkelijk begrip want relatief veel cd's zijn al eerder uitgebracht.

Het geschenk van dit jaar is een boekje Klinkende Liefde met bijbehorende cd, waarover later meer. De cd's, het boekje, de kortingsbonnen én een cadeaucard ter waarde van € 5 zijn samengebracht in een mooie hardcover-uitgave. De prijs is €12,99 en het geheel ziet er keurig verzorgd uit.

Wat ik mij van circa 20 jaar geleden herinner was dat het bij Aangenaam klassiek aanvankelijk om een enkele cd ging. Het leek destijds meer om de grote en bekende namen van musici te gaan. Dat kwam mede omdat de dominerende platenmaatschappijen zoals DG en Philips een grotere rol speelden. Hierdoor kwam het bekende repertoire vaker aan bod en bood het voor de meer ervaren luisteraar weinig of niets nieuws. Wat dat betreft is het nu misschien wel beter dan in de bloeijaren van de cd want nu ontdek je wellicht nog eens iets onbekends.

Het belangrijkst is natuurlijk dat klassieke muziek meer mensen bereikt én beter verkocht wordt. Op de website van de Nederlandse Vereniging van Entertainment Retailers las ik een, helaas ongedateerd, bericht dat de actie Aangenaam Klassiek "jaarlijks goed (is) voor een substantieel gedeelte van de omzet in klassieke muziek in Nederland." Dus, laten we blij zijn met deze actie, ook al is Aangenaam klassiek voor ervaren luisteraars waarschijnlijk niet zo boeiend.

Het voert wat te ver om de 40 fragmenten te bespreken. Daarom noem ik er een aantal dingen mijn aandacht trokken, uiteraard een puur persoonlijke keuze. Bach is met zes keer het meest vertegenwoordigd, vooral met zijn cantates. Persoonlijk vind ik de cd met onder anderen de sopraan Dorothee Mields het meest aansprekend. Wat een fantastische zuivere stem en wat een mooie intonatie en dramatiek! Bovendien bespeur ik bij haar niet de schelheid die ik soms beluister bij haar collega's. Ze excelleert ook in Si dolce è le tormento op de cd La dolca vita , geheel gewijd aan Monteverdi.
Van de al eerder verschenen cd's attendeer ik graag op de met een Edison bekroonde cd 1948 van celliste Laura van der Heijden en pianist Petr Limonov, geheel gewijd aan Russische composities. Ook de Zesde symfonie van Mahler onder Teodor Currentzis met zijn orkest MusicAeterna is een aantrekkelijke cd omdat de interpretaties van de Grieks-Russische dirigent vrijwel altijd verrassend zijn, ook al zijn ze niet onomstreden en werd ik door deze Mahler niet geheel overtuigd.
De pianomuziek van Frederic Mompou, die op het eerste gehoor sterk doet denken aan Satie en gespeeld door Caspar Vos spreekt meer aan.
Het pianowerk van Ryuichi Sakamoto, uitgevoerd door Jeroen van de Veen is wellicht ook de moeite waard, maar aan de hand van slechts één werk op in totaal 5 cd's is dit niet goed te beoordelen. Opvallend is de, mijns inziens niet zo geslaagde, comeback van de eigenzinnige pianist Ivo Pogorelich die door collega Aart van der Wal al besproken is op onze website (klik hier). Zoals er al meer zijn besproken, waaronder die van de celliste Ketevan Roinishvili (klik hier) en die van de Marinierskapel (klik hier).
Bijzonder zijn de bewerkingen van Mozarts Requiem en de Sinfonia Concertante voor respectievelijk strijkkwartet en strijksextet (klik hier). Op koorgebied vind ik de opname van de Letse componist Juris Kalsons (1948) bijzonder. Eveneens zeer geslaagd lijkt de cd met het onvolprezen Nederlands Kamerkoor onder Peter Dijkstra met werken van Messiaen, Frank Martin, Ton de Leeuw en Pierre Villette.
De kwaliteit van het gebodene is goed tot zeer goed. Het is wel opvallend dat favoriete genres als opera en symfonische muziek amper of niet vertegenwoordigd zijn. Het geeft de ruimte aan andere soorten van klassieke muziek wat voor de ervaren luisteraar heel fijn is, maar mijns inziens wel beperkend voor de beginneling. Ik doe hierbij de suggestie om de keuze in 2020 wat te verbreden.

Al eerder noemde ik de cd en het boekje Klinkende Liefde. Het is gevuld met 20 verhalen van de muziekwetenschapper en musicus Guido van Oorschot die vooral als journalist en schrijver actief is. Hij publiceert geregeld in De Volkskrant en voegde verhalen toe voor het boekje Klinkende Liefde: muziek en hartstocht. Het lijkt misschien een wat prikkelende titel maar het gaat louter om de passie die een componist en uitvoerend musicus nodig heeft om zijn vak te kunnen beoefenen. Het zijn portretten, interviews en reportages.
Van Oorschot opent met een verhaal over het afscheid van Haitink en eindigt met een geactualiseerd verhaal over de broers Jussen. Verder lezen we onder andere over de componisten Lili Boulanger, Carlo Gesualdo, Julia Wolf, Jean-Philippe Rameau, Sofia Goebaidoelina en John Luther Adams. Andere verhalen gaan over de aanvankelijke zo moeizame maar nu zeer geslaagde carrière van Lenneke Ruiten, over Riccardo Muti's optreden in Iran en over de dirigent Antony Hermus.
Een verhaal over dirigentes is wel erg mager gedocumenteerd, temeer daar Van Oorschot de destijds niet onbekende in Nederland geboren Antonia Brico, (ze dirigeerde in 1930 de Berliner Philharmoniker) niet eens noemt. Hij had op z'n minst zijn verhaal uit 2016 kunnen actualiseren met de aanstelling van Karina Canellakis als nieuwe chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest.
Het aardigste verhaal is misschien wel het autobiografische Bach op de camping waarin de toen nog jonge schrijver tijdens een verblijf in Frankrijk twijfelt over zijn toekomst als niet heel begaafde muziekstudent met alle gevolgen van dien, zoals een mager inkomen en een minder zeker bestaan. Tot hij op een primitieve radio de sonate voor traverso in e, BWV 1034 hoort. Hij heeft die ook leren spelen als blokfluitist en het emotioneert hem. Hij besluit in de muziek te blijven en kiest dus voor "noten en hartstocht" in plaats van "een baan met biljetten".
Van Oorschot schrijft kort en krachtig en zijn verhalen van twee pagina's zijn gemakkelijk leesbaar. Diepgang is uiteraard niet te verwachten en de populaire stijl zal ook niet iedereen waarderen. Hopelijk is het wel een manier om mensen die klassieke muziek en de hele beleving ervan elitair en 'moeilijk' vinden gemakkelijker te bereiken.
Van tien verhalen is bijpassende muziek op de cd gezet, onder meer de genoemde fluitsonate van Bach en uitvoeringen door Mariss Jansons en Raphaël Pichon, twee favorieten van de schrijver.

De editie 2019 van Aangenaam klassiek lijkt mij een mooie kennismaking voor mensen die zich (willen) oriënteren in de klassieke muziek. De meeste muziek en verhalen zijn tamelijk toegankelijk en bieden enig houvast om te ontdekken waar de meeste interesse naar uit gaat. Voor meer ervaren liefhebbers bieden de cd's mogelijk enige verrassingen. Voor iedereen die cd's koopt is het natuurlijk prettig als men cd's met flinke korting kan kopen. Laten we hopen dat de detailhandel er wel bij vaart!

index