CD-recensie

© Gerard van der Leeuw, april 2025

De Kroatische pianist Goran Filipec maakte onlangs een cd vol met onbekende pionowerken van Béla Bartók. Al heel interessant is zijn vertolking van de ambitieuze pianosonate ‘Op 19' uit 1898 van de nog piepjonge componist. En naast de Lajos valczer (1893), de Gabi polka (1891), Ländler nr. 2 (1891) en het zeer korte Változó darab (1890) vinden we hier als tweede substantieel werk de Zongoraiskola (piano-methode) uit 1913. De sonate werd door de 17-jarige componist geschreven nog voor hij op het conservatorium in Boedapest zat. Een laat romantisch werk waarin de invloeden van Beethoven, Brahms, Chopin en Liszt nog duidelijk te horen zijn. Vergeten we niet dat Bartók oorspronkelijk naar het Weense conservatorium had gewild en dat zijn moeder thuis Duits met hem sprak. In zijn korte toelichting op het werk schrijft Goran Filipec o.a.: ‘Although a coherent composition, it is a document of Bartók's early artistic views and his evolution from 18th- and 19th-century aesthetics, somewhat conservative for his time . It is a curiosity of the piano repertoire whose freshness evokes enthousiasm …' En hoeveel ambitie spreekt er niet uit dit zorgvuldig opgebouwde werk! Er bestond van het werk nog geen uitgave, zodat Goran Filipec die zelf aan de hand van het manuscript heeft moeten maken.

De belangrijke Hongaarse muziekuitgever Rózsavölgy gaf in 1913 een pianomethode voor beginners uit, die was samengesteld door Sándor Reschofsky (1887-1972) en Bartók. Reschofsky zorgde voor het raamwerk en componeerde de oefeningen, terwijl Bartók op basis van die oefeningen 48 korte voordrachtstukken schreef. Bartók is zijn leven lang geïnteresseerd geweest in het schrijven van stukken voor beginnende musici. Zijn aandeel was in zekere zin een voorbode van zijn latere meesterwerk op dit gebied, de uit 153 stukjes bestaande Mikrokozmosz (1926-1939).

uit de pianomethode Reschofsky-Bartók

Goran Filipec, een groot kenner van de pianomuziek van Liszt, geeft van dit alles een overtuigende lezing. Zowel de groots opgezette sonate, als de meer voor de salon gedachte dansjes en de duidelijk vanuit een pedagogisch standpunt opgezette voordrachtstukken krijgen het volle pond. De cd is deel 9 in de Naxos-serie met het complete piano-oeuvre van Bartók en werd prima opgenomen in het Italiaanse Sacile, niet al te ver van Venetië.

index