L'Esprit Galant

Boësset: Noires forêts - Que servent tes conseils - Me veux-tu voir mourir.

Gautier: L'Immortelle.

Pinel: Prélude.

Lambert: Vous éprouver toujours sévère - Ombre de mon amant - Il n'est point d'amour sans peine - Rochers, vous êtes sourds - Vos mépris chaque jour.

Hotman: Sarabande - Allemande - Courante - Passacaille.

Le Camus: Forêts soliataires et sombres - Ah! Fuyons ce dangereux séjour - Laissez durer la nuit - Qu'une longue tiédeur ennuie - Amour, cruel Amour.

De Visée: Prélude - La Mascarade - Ciaccona en rondeau.

Charpentier: Ah! Laissez-moi rêver H441 - Celle qui fait tout mon tourment H450 - Ah! Qu'on est malheueux H443 - Ruisseau, qui nourrit dans ce bois H466 - Sans frayeur dans ce bois (Ciaccona) H467.

Johannette Zomer (sopraan), Fred Jacobs (teorbe).

Channnel Classics CCS SA 24307 • 60' • (sacd)

---

De grote Franse teorbe die Fred Jacobs bespeelt, is een reconstructie die Michael Lowe in 2004 maakte van een instrument waarvan er geen enkele meer bestaat. Als voorbeeld diende een kleiner exemplaar dat wel de eeuwen heeft getrotseerd. Op een aantal punten wijkt de Franse versie af van de meer gebruikelijke Italiaanse teorbe; hij lijkt het meest op een groot model luit. De klank is mooi, vol en sonoor en past goed bij het boeket galanterie dat Jacobs en Johannette Zomer ons hier voorschotelen.

Het is bepaald niet hun eerste samenwerking: zij treden regelmatig samen op en de succesvolle cd's Splendore di Roma (Channel CCS SA 19903), gewijd aan de Romeinse zangkunst, en Nuove Musiche (CCS 21305) met muziek van o.a. Caccini, gingen L'Esprit Galant al voor. Deze keer kozen zij 17de- en 18de-eeuwse dansen en Airs sérieux uit de Franse hoek van de style galante: liederen van liefde, weemoed en verlangen, passend bij het leven aan het weelderige hof van de Lodewijken XIII en XIV. De interpretatie moet natuurlijk passen bij de inhoud. Sleutelwoorden als douceur, galanterie, enjouement, facilité en délicatesse spreken voor zichzelf en geven de sfeer goed aan. Belangrijk voor de expressie is een zorgvuldige dictie, die niet op spreektaal mag lijken en waarbij de zanger geen lettergreep mag inslikken. Johannette Zomer doet dat ook niet.

Antoine Boësset (1586-1643), muziekmeester aan het hof van Lodewijk de Dertiende, de Parijzenaar Michel Lambert (ca. 1610-1696) en Sébastien Le Camus (ca. 1610-1677) waren productieve componisten van fraaie Airs serieux. De laatstgenoemde werd samen met Nicolas Hotman (ca. 1614-1663) als opvolger van Couperin de hofcomponist van Lodewijk de Veertiende, die ook Germaine Pinel (ca. 1600-1696) als teorbist in dienst had. Er is hier dus een hele groep van musici vertegenwoordigd die verantwoordelijk was voor de muzikale verrichtingen aan het Franse hof en in de Parijse salons. De bekendste naam in dit geheel is de tot een jongere generatie behorende Marc-Antoine Charpentier (1643-1704), wiens Airs de Italiaanse invloed verraden die hij in de jaren zestig van de 17de eeuw in Rome moet hebben opgedaan.

De liederen, op deze sacd afgewisseld met solostukken voor de teorbe, tonen aan hoe innig de wisselwerking tussen sopraan en teorbist is. Johannette Zomer heeft een natuurlijk, intiem stemgeluid zonder aanstellerij, maar met een groot interpretatief spectrum waardoor alle wisselende stemmingen (maar altijd doux, délicat,  galant et heureux) allercharmantst tot ons komen. Haar - door de regels voorgeschreven - zorgvuldige dictie staat de spontaniteit absoluut niet in de weg. Fred Jacobs is een grootmeester op zijn instrument en de combinatie van de twee is hartveroverend.

Bang voor verveling? Lijkt een uur vol galanterie u wat al te beschaafd amusement? Gewoon luisteren, zou ik zeggen, het uur vliegt voorbij en dan begint u gewoon van voren af aan. Une délicatesse!