CD-recensie

 

© Gerco Schaap, april 2008


 

Organ Fireworks XII

Buxtehude: Preludium, Fuga en Ciaccona in C, BuxWV 137 - Preludium en Fuga in g, BuxWV 148.

Eben: Hommage à Buxtehude.

Gade: Tone Piece in F major op. 22 nr. 1.

Rheinberger: Fantasie over ‘Tonus Peregrinus’ (uit Sonate nr. 4).

Vierne: Carillon de Westminster op. 54 nr. 6.

Dupré: Prélude en Fuga in g, op. 7 nr. 3.

Brahms/Lemare: Akademische Festouvertüre op. 80 (arr. Lemare).

Karg-Elert: Passacaglia en Fuga over B-A-C-H op. 150.

Christopher Herrick op het orgel van de kathedraal van Haderslev, Denemarken.

Hyperion CDA67612 • 77' •


In 1984 startte het Engelse kwaliteitslabel Hyperion de reeks ‘Organ Fireworks’ met de concertorganist Christopher Herrick op beroemde orgels in Europa en Amerika. Het concept – befaamde orgelstukken afgewisseld met minder bekend repertoire – blijkt 24 jaar later nog steeds goed voor een vervolg. Als tegenhanger kwam daar tien jaar geleden de serie ‘Organ Dreams’ bij, met dezelfde organist en min of meer hetzelfde concept. Het levert in elk geval aantrekkelijke orgelschijven op die het in de reguliere muziekwereld wat ondergewaardeerde instrument een wat wereldlijker uitstraling bezorgen dan het doorsnee aanbod van orgel-cd’s.

Herrick koos voor Volume XII het Marcussen-orgel in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Haderslev, een plaats die sinds 1864 op Duits grondgebied lag, maar na verschuiving van de grens in 1920 ineens bij Denemarken hoorde. Het orgel, in de oude kassen uit 1652 van Peter Karstensen, is in 1951 gebouwd en in 1977 vergroot door de Deense firma Marcussen & Søn, ook in ons land bekend vanwege hun baanbrekende orgels in o.m. Utrecht (Nicolaïkerk, 1956) en Rotterdam (3 orgels) en de discutabele, nogal ingrijpende restauratie van het hoofdorgel in de Sint-Bavokerk in Haarlem.

Het vuurwerk begint al in Buxtehudes Preludium, fuga en Ciaccona in C, waarin Herrick zich een muzikale evenknie van Ton Koopman toont, door toevoeging van talrijke trillers en voorslagen zoals we die van “Antoine Marchand” gewend zijn. De speelvreugde spat ervan af! Zelfs de dreunende Contrafagot 32 voet komt er in het preludium al aan te pas. Na een niet zo vaak gespeeld Preludium en fuga in G van Buxtehude vervolgt Herrick met Peter Ebens Hommage à Buxtehude uit 1987, waarin het openingsmotief van het c-klein-preludium (BuxWV 137) de grondslag vormt voor een wervelende en swingende Toccatenfuge. Hoezo “stoffig imago” van het orgel (NOS-Journaal 23 december 2007)?

 
  Het orgel van de kathedraal van Haderslev
(foto: Annelise Olesen)

Hierna duiken we de laatromantiek in met een van de Tre Tonestykker van Niels Wilhelm Gade en het eerste deel van Josef Rheinbergers vierde orgelsonate, een fantasie over de ‘Tonus Peregrinus’, een oude psalmhymne. Herrick lijkt angstvallig te waken voor sentimentaliteiten maar daardoor blijven deze stukken, vooral dat van Rheinberger, nogal aan de oppervlakte. Pas aan het eind ‘gebeurt’ er iets; organisten uit de Hollandse romantische school weten daar toch beter raad mee!

Na weer enkele landsgrenzen overgestoken te zijn, belanden we in het Parijs van het eerste kwart van de 20e eeuw met zo ongeveer het bekendste orgelwerk van Notre-Dame-organist Louis Vierne, een parafrase op het ‘Big Ben’-thema, en een van de drie Préludes en fuga’s uit op. 7 van Marcel Dupré, organiste-titulaire van die andere belangrijke kerk in Parijs, de Saint-Sulpice. Dit derde item van de trits bestaat uit een zeer knap geconstrueerd preludium (met meerstemmig pedaalspel) en een opzwepende, dansante fuga. Hier is Herrick duidelijk in zijn element.

Onlangs verschenen twee nieuwe uitvoeringen van Edwin Lemares orgeltranscriptie van Brahms’ Akademische Festouvertüre: Robert Quinney in Westminster Cathedral (Signum) en die van Christopher Herrick. In Westminster Cathedral vergeet je dat je naar een orgel zit te luisteren, maar het orgel in Haderslev is voor bewerkingen als deze toch nét niet orkestraal genoeg van karakter. Voor Sigfrid Karg-Elerts bijna twintig minuten durende Passacaglia und Fuge über B-A-C-H (bij ons: bes-a-c-b) is het Marcussen-orgel daarentegen geknipt. Herrick weet de spanning goed vast te houden en fraseert en registreert zodanig dat de structuur van dit ook van de toehoorder veel eisende werk duidelijk tot je komt.

Twaalf geldt als het getal der volheid. Deze twaalfde Organ Fireworks klinkt echter niet als een ‘eindpunt’. Een aanrader voor liefhebbers van avontuurlijk orgelrepertoire.

Audiofragmenten (meest complete werken) van Christopher Herrick (maar nog niet van deze cd) zijn te beluisteren via www.herrick.musician.org.uk/audio.htm

De organist Christopher Herrick

index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links