CD-recensie
© Gerco Schaap, november 2010
 |
|
Hommage à Ewald Kooiman (1938-2009)
Cd 1:
C.H. Rinck: Praeludium in C - J.E. Rembt: Nun danket alle Gott - C.F. Ruppe: Andantino in e -
S. de Lange jr.: Deel 1 uit Sonate II op. 8 - Befiehl du deine Wege - J.B. Litzau: Gott der Vater wohn uns bei, op. 27 nr. 7 - C.F. Hendriks: Canonische voorspelen uit op. 7: nr. 20 in a en nr. 16 in g -
S. de Lange: Sonate über den Choral ‘Sollt’ ich meinem Gott nicht singen’ - J.A. van Eyken: Nun ruhen alle Wälder.
Cd 2:
S. de Lange jr.: Pastorale op. 56 - Praeludium in C op. 11 - J.B. Litzau: Choral und Canon über ein Morgenlied der Böhmischen und Mährischen Brüder op. 11 - J.G. Bastiaans: Praeludium a 4 voci -
A.G. Ritter: Helft mir Gott’s Güte preisen op. 9 nr. 1 - J.K.F. Rellstab: Sonata per Organo e Clavicembalo - A.G. Ritter: Nun ruhen alle Wälder - C.H. Rinck: Koraal met Variatie ‘Freu dich sehr, o meine Seele’ op. 104 Band 1 - Christus der ist mein Leben op. 40.
Ewald Kooiman, Bätz-orgel Domkerk Utrecht .
Motette MOT 13701 • 43' + 46' • (2 cd’s)
Importeurs: Codaex en Landgoed Gerianna
Interview met Ewald Kooiman (pdf)
Ewald Kooiman in memoriam (pdf)
Ewald Kooiman (1938-2009) was een markante figuur in de Nederlandse orgelwereld en behoorde tot de toonaangevende Europese organisten. Hij was hoofdleraar orgel aan het Sweelinck Conservatorium en hoogleraar Orgelkunde aan de Vrije Universiteit, beide te Amsterdam. Aan de Haarlemse Zomeracademie doceerde hij de interpretatie van de orgelwerken van J.S. Bach. Als gasthoogleraar was hij werkzaam aan verschillende universiteiten en conservatoria in Europa, Zuid-Afrika, Korea en de Verenigde Staten. Was jarenlang bestuurslid van wat toen heette de Koninklijke Nederlandse Organisten Vereniging (nu KVOK) en publiceerde tal van artikelen in het vakblad Het Orgel, onder meer over de interpretatie van Bachs orgelwerken. Van zijn spel verschenen diverse lp’s en cd’s, waaronder tweemaal het complete orgelwerk van Bach. Hij was bezig aan zijn derde Bach-integrale toen hij op 25 januari 2009 plotseling tijdens een vakantie in Egypte overleed.
 |
| Ewald Kooiman |
In 1981 verscheen bij de Stichting KMK-Records (Kampen) een dubbel-lp met opnamen van hem op het Bätz-orgel van de Domkerk in Utrecht onder de titel Nederlandse romantiek - Duitse rococo. Het album gaf een verrassend beeld van de Nederlandse orgelmuziek uit de 19 e eeuw. Vóór die tijd heerste in ons orgelwereldje de mening dat de 19 e eeuw in Nederland nauwelijks orgelmuziek van betekenis had opgeleverd. Wie Ewald Kooimans radio-concerten voor de ncrv en dit platenalbum beluisterde, moest zijn mening op zijn minst bijstellen. Componisten als Samuel de Lange (senior en junior), J.B. Litzau, J.A. van Eyken, Gijsbertus Bastiaans en C.F. Hendriks hebben het Nederlandse orgelrepertoire verrijkt met orgelsonates, koraalvoorspelen en stemmingsstukken. Het zijn misschien niet allemaal meesterwerken, maar ze kregen in organisten als Ewald Kooiman onvermoeibare pleitbezorgers. Een aantal ervan werd door Kooiman uitgegeven, en ook momenteel is een uitgever (Interlude Music Productions) bezig om orgelcomposities uit deze periode op de markt te brengen.
Met het opnieuw op cd uitbrengen van de KMK-dubbel-lp revancheert Motette zich na de vorige cd-uitgave met archiefopnamen van Ewald Kooiman uit Kampen (J.S. Bach und seinen Schülern, MOT 13035) waarop een aantal stukken van de oorspronkelijke dubbel-lp Rondom J.S. Bach ontbraken.
Het Utrechtse Dom-orgel is nogal van dichtbij opgenomen, wat op den duur enige luistermoeheid met zich meebrengt, en de stereobreedte is aan de smalle kant. Maar de geest van Kooiman komt uitstekend over. Hij speelt deze onbekende werken zonder opsmuk (daar worden ze ook meestal niet beter van) maar met mooie registraties en hier en daar de nodige bravoure, waarbij hij als het moet (De Lange-sonates!) ook flink in de toetsen durft te grijpen.
Het cd-boekje bevat de oorspronkelijke teksten van Kooiman in het Nederlands, Engels en Duits, inclusief de registraties die destijds op een apart blad in het album werden meegeleverd. Het voorwoord “Begegnung mit Ewald Kooiman”, geschreven door oud-student Johannes Ricken, is echter niet in het Nederlands vertaald. Jammer dat de voorkant zo flets is uitgevallen; bij een krachtige man hoort een krachtig portret.
Deze dubbel-cd is een hommage in de ware zin van het woord en is tevens een mooie herinnering aan een markant organist die ons te vroeg is ontvallen.
Een interview met Ewald Kooiman, gemaakt ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag en verschenen in maandblad de Orgelvriend, juni 2008, is hier te downloaden.
Een ‘In memoriam Ewald Kooiman’, met bijdragen van Jos van der Kooy, Gert Oost en Gerco Schaap, verschenen in de Orgelvriend van maart 2009, is hier te downloaden.