CD-recensie
© Bas van Westerop, juni 2012
 |
Josef Suk - Early Recordings
Brahms : Sonates nr. 1-3 – Wals in A, op.39 nr. 15
Debussy : Sonate - Le plus que lente - Clair de lune
Dvořák : Sonate in F, op.57 – Sonatine op.100 – Romantische stukken op.75
Franck: Sonate in A
Grieg: Sonate nr.3 in c, op.45
Honegger: Sonatine
Janáček : Sonate
Jezek: Sonate (1933)
Kodály: Duo, op.7
Martinů: Duo nr.1 (1927) - nr. 2 (1958)
Mozart: Duo in Bes, KV 424
Poulenc: Sonate
Smetana: Uit Má Vlast
Respigh i: Sonate in b (1917)
Schubert : Sonatine nr.1 in D, op.137/1 – Duo in A, op.162
Suk: Vier stukken op.17
Josef Suk (viool), André Navarra (cello), Milan Skampa (altviool) Jan Panenka, Josef Hala en Alfred Holecek (piano)
Supraphon SU 4075-2 mono/stereo (6 cd's )
Opnamen: Domovina Studio, Praag, 1956-1967
Dit is zo’n doosje met cd’s waar je helemaal euforisch van wordt! Engelsen hebben er een mooi woord voor: treasure trove (schatkamer). Je waant je in een paradijs! Met dank aan Supraphon dat ze al deze opnamen digitaal hebben opgeknapt en uitgebracht.
De Tsjechische violist Josef Suk (1929-2011), kleinzoon van de componist Josef Suk wiens vrouw Otylie een dochter was van Antonín Dvořák , was al bij zijn leven een legende.
Hij was een meester-violist in elk opzicht. Een perfecte intonatie, een fluwelen stokvoering, een grenzeloos kleurenpalet en een nobele stijl van spelen maakten hem geliefd over de hele wereld. Uiteraard excelleerde hij vaak (en graag) in werken van zijn landgenoten Dvořák , Suk, Martinů, Janáček en Smetana. Maar ook de klassieke en romantische componisten kregen van hem exemplarische uitvoeringen. Minder gelukkig (voor hedendaagse oren) was hij wellicht in Barok muziek waar hij zijn vibrato onverminderd gebruikte en zijn speelstijl ook niet aanpaste.
Suk was een stevige kerel, met een uitstraling die ik later zelden nog heb meegemaakt. Hij was naast zijn solocarrière een fervent kamermuziekspeler (ook als altist) en het Suk Trio heeft in zijn gloriedagen (Suk – Panenka – Chuchro) prachtige opnamen gemaakt van de pianotrio’s van Brahms, Schubert, Beethoven en natuurlijk Dvořák en Smetana.
Suk had het geluk dat de pianist Jan Panenka (1922-1999) zijn vaste duopartner was: een bescheiden man die zijn virtuositeit totaal ondergeschikt maakte aan zijn enorme muzikaliteit. Panenka was als solist van dezelfde orde als Suk maar miste diens charisma. Wie echter zijn solo opnamen beluisterd moet wel concluderen dat het hier om één van de meest ondergewaardeerde pianisten van de jaren zestig en zeventig gaat.
Het zijn de opnamen die de jonge Suk met Panenka maakte die stuk voor stuk parels van samenspel en muzikaliteit zijn. Je komt superlatieven tekort voor de opnamen van de Tweede en Derde Sonate van Brahms, de sonates van Debussy, Dvořák , Janáček , Schubert, Respighi(!), Poulenc en Franck. Het zijn allemaal modelvertolkingen. Dit was echt een gouden duo uit de geschiedenis van de kamermuziek!
Panenka, die door de opnametechnici meestal op het tweede plan is gezet, weet door zijn subtiele, ragfijne spel telkens weer de aandacht te trekken terwijl de meer extroverte Suk (met de microfoon haast in zijn viool) de meest wonderbaarlijke kleuren uit zijn viool tovert. Het is een tentoonstelling van alles wat kamermuziek zo aantrekkelijk maakt: het constant reageren op elkaar, het overnemen, aanvullen en voortzetten van een betoog. Wat een genot om naar zo’n hoog niveau van musiceren te luisteren.
De registraties met pianist Josef Hala (Derde Sonate van Grieg en Eerste van Brahms) zijn ook van een hoog niveau maar deze pianist stelt zich, vooral muzikaal, neutraler op. Hij bezit niet de fijngevoeligheid van Panenka en bij hem klinkt Suk als de grote stersolist met pianobegeleiding. Mooi voorbeeld: de Derde Sonate van Grieg waarin beide heren hun best doen om dit stuk naar een hoger plan te tillen. Suk slaagt wonderwel maar Hala lijkt geen kleur te willen bekennen. In de Eerste Sonate van Brahms doet zich hetzelfde euvel voor.
Een ander hoogtepunt zijn de opnamen met de Franse meester-cellist André Navarra van de twee duo’s van Martinů, de Sonatine van Honegger en het grote Duo van Kodály. Muziek maken op het scherpst van de snede.
Dit doosje doet natuurlijk verlangen naar meer: de opnamen met het Suk Trio, de opnamen met Suk als altist en als kamermuziekspeler maar ook zijn opnamen als solist. Meer graag!!