CD-recensie
© Bas van Westerop, juni 2013
Martha Argerich & friends CD 1: Schumann: 5 Stücke im Volkston, op.102 (b) Mahler:: Pianokwartet in a (c) W.A. Mozart: CD 2: Dvořák : Pianokwartet in Es, op.87 (f) Martucci: Tema con variazioni in Es, op.58 voor 2 piano’s (g) Smetana: Sonate in e – Rondo in C voor 2 piano’s achthandig (h) CD 3: Debussy: La Mer (arr. Griguoli voor 3 piano’s) (j) Medtner: Pianokwintet in C (k) Mores: : Taquito militar (transcr. Petrasso voor 2 piano’s) (l) Piano: Martha Argerich (a,b,d,e,i,l), Lilya Silberstein (h,k), Maria Joao Pires (a), Nelson Goerner (g), Ale Petrasso (l), Carlo Maria Griguoli (j), Lily Maisky (c), Nicolas Angelich (e),Giorgia Tomassi (j), Alessandro Stella (j), Polina Leschenko (f), Rusudan Alavidze (g), Anton en Daniel Gerzenberg (h) Viool: Renaud Capuçon (i), Sascha Maisky (c), Ilya Gringolts (f), Dora Schwarzberg (k), Lucia Hall (k) Altviool: Nora Romanoff-Schwarzberg (k), Lyda Chen (c, k), Nathan Braude (f) Cello: Gautier Capucon (b), Misha Maisky (c), Torleif Thedeen (f), Jing Zhao (k) Orchestra della Svizera Italiana o.l.v. Jacek Kaspszyk (l) EMI Classics 721119 2 •76’ + 78’ + en 70’ • Live-opname: juni 2012, Lugano |
Ook dit jaar weer een doosje met hoogtepunten van het festival in Lugano rond de pianiste Martha Argerich Zoals altijd een originele programmering en een paar hoogtepunten die de aanschaf meer dan rechtvaardigen
De hoogtepuntenHét hoogtepunt van deze set is de uitvoering van het Pianoconcert KV 503 van Mozart. Argerich “heeft” iets met dit concert: haar live-opname uit 1978 met het Nederlands Kamerorkest onder Szymon Goldberg was al fascinerend en ze heeft het stuk ondertussen in maart 2013 (met KV 466) ook opgenomen met Claudio Abbado met zijn Mozart-orkest in Luzern.
Deze live-opname biedt wat mij betreft Mozart-spel uit de hemel: alles sprankelt, spreekt en is van een diepte die je zelden tegenkomt. Argerich speelt volstrekt vrij en met een innerlijke kracht en energie die elke melodie, elk loopje, elk gebroken akkoord tot een wondertje maakt. Het orkest (blazers!) biedt zeer goed partij en is duidelijk prima voorbereid op deze “confrontatie” door dirigent Jacek Kaspszyk.
Let wel: dit is geen poezelige, softe Mozart maar een man van vlees en bloed zoals we die uit zijn opera’s zo goed kennen. Misschien ligt daar Argerich’s geheim: de zang die zo duidelijk in veel pianoconcerten in de noten aanwezig is. En daardoor alle verschillende karakters die de melodieën hebben. Een belevenis deze uitvoering!!
Heerlijk is ook de uitvoering van Dvořák s Tweede pianokwartet, een absoluut meesterwerk dat altijd maar weer wordt overschaduwd door zijn Pianokwintet. En dat is zó jammer. Onder aanvoering van pianiste Polina Leschenko en cellist Torleif Thedeen wordt hier weer eens duidelijk dat de muziekgeschiedenis niet altijd rechtvaardig is!
Van het symfonische openingsdeel, het diepzinnige Lento, het elegante en weemoedige derde deel tot de exuberante finale: deze uitvoering heeft alles en maakt ook duidelijk waarom een goede live-opname zo te prefereren valt boven studiowerk. De aanwezigheid van publiek maakt alles zoveel persoonlijker en spannender
En nog veel meer moois ......
Martha Argerich en Maria João Pires spelen de Sonate voor piano vierhandig van Mozart die hij schreef op 16 jarige leeftijd. Alle herhalingen worden genomen en de klank van de Steinway ten volle benut. Een volbloedige, warme en spontane uitvoering waar het plezier vanaf spat!
De twee werken van Smetana (voor twee piano’s, achthandig) zijn leuke rariteiten die met veel verve worden uitgevoerd. Vooral het Rondo is zeer aanstekelijk: een soort felle Polka!
Een andere leuke verrassing: het Tema con variazioni van Martucci. Ongelooflijk goed gespeeld door Nelson Goerner en Rusudan Alavidze. Met de partituur erbij groeit de bewondering voor dit gelegenheidsduo!
Dat Martha Argerich een geweldige Schumann vertolkster is bewijst ze ten overvloede weer eens in de uitvoering (samen met Gautier Capucon) van de Fünf Stücke im Volkston. Wie de regie heeft is duidelijk: de dame aan het klavier!
Deze vijf neurotische stukken worden ideaal vertolkt: grillig, van de hak op de tak en toch, op een of andere manier, weet Argerich door haar spel ook nog een grotere lijn aan te brengen. Intrigerend!!
maar ook ietsje minder...
De tweede Vioolsonate van Sergej Prokofjev heeft Argerich al enkele malen opgenomen met bijvoorbeeld Ruggero Ricci en Gidon Kremer maar ook in de fluitversie met James Galway. Renaud Capucon is hier naar mijn smaak af en toe gewoon te romantisch bezig. Hij lijkt weinig op te hebben met de hallucinerende omspelingen in het derde deel en ziet het scherzo als een virtuoos vehikel. Terwijl Argerich gewoon laat horen hoe het ook kan: haar Prokofjev is sarcastisch, fel en scherp.
De uitvoering van de Haydn-variaties van Brahms valtronduit tegen. Het samenspel is wankel en de interpretatie eigenlijk gewoon aanstellerig. Kennelijk was er geen chemie tussen Argerich en Angelich want in plaats van magie ontstaat er vooral irritatie over zoveel rare accenten, tempo schommelingen en ongelijkheden. De ontstemde vleugels helpen dan natuurlijk ook niet mee. Probeer variatie 7 en u weet meteen of dit uw “cup of tea” is. Het beste alternatief biedt Martha zelf. Met Nelson Freire op DG, ook live maar nu in Salzburg. Prachtig!!!
De familie Maisky brengt het Pianokwartet van Mahler dat hij schreef als 16 jarige student. Hij voltooide alleen het eerste deel en dat in een stijl die nergens aan de latere Mahler doet denken maar wel heel vaak aan Schumann. Voor de gebruikte thema’s is het stuk nogal lang en helaas is deze uitvoering ook niet zodanig dat het stuk op een hoger plan wordt getild. Vader Misha Maisky is degene die vaak stoort in de lange lijn en zijn zoon heeft niet de intense toon die de twee andere strijkers wel bezitten zodat het stuk een vreemd versnipperd plakwerk lijkt (wat het dus eigenlijk ook is...).
Ook niet plezierig is de uitvoering van Medtners Pianokwintet. De eerste twee delen brengen zeker nog interessante momenten maar de finale is van een langdradigheid die menig luisteraar al na vier minuten naar het einde zal doen verlangen! De harmonische sequensen lijken eindeloos door te gaan en de thema’s zijn van een alledaagsheid die moeilijk te waarderen valt.
Helaas helpen de uitvoerenden hier ook niet. Het grootste gemis is het ontbreken van zacht spel: met de partituur erbij is het verbijsterend te zien hoe vaak er gewoon door een piano wordt heen gespeeld. Door dit voortdurende mezzo-forte (of luider) treedt al snel luistermoeheid op. Deze uitvoering doet het stuk dus zeker geen recht, hoe moeilijk dat ook zal zijn.
Van La Mer, het prachtige orkestwerk van Claude Debussy, bestond al een bewerking voor twee piano’s van André Caplet. En nu dus een voor drie piano’s van Carlo Maria Griguoli. Waarschijnlijk onder het motto “drie piano’s spelen meer noten dan twee”. De magie van de orkestversie kunnen ze allebei niet evenaren. Wat hier door de drie pianisten wordt gespeeld is echter alleen maar een wedstrijdje wie het snelst kan. De aangegeven tempi van Debussy worden genegeerd en dat resulteert in de kortste La Mer in de boeken: twintig minuten en een beetje. En subtiliteit, kleuren, La Mer? Ver te zoeken helaas. Misschien leuk voor, tja voor wie? Ik weet het echt niet! Dit klinkt als een heel vol pierenbadje!!
De leukste toegift!Dit jaar Taquito militar van Mariano Mores, een Milonga die weergaloos wordt gespeeld door La Argerich en bewerker Ale Petrasso.
Samenvattend: een goede afspiegeling van een fantastisch festival. Een leuke, originele programmering met onvermijdelijk goede en minder goede uitvoeringen.