CD-recensie

© Aart van der Wal, mei 2025

Uit de toelichting in het cd-boekje blijkt Daniel Rowlands grote bewondering voor de Servische componiste Isidora Žebeljan, die hij voor het eerst ontmoette in mei 2007, kort nadat hij was toegetreden tot het fameuze Brodsky Quartet.

Voor Rowland is haar muziek een kristallisatie van de volksliedjes en -dansen zoals die in de Balkan nog steeds worden gepraktizeerd, maar gezien door haar volledig unieke prisma. Rowland: 'Žebeljan kon haar vaak extreem moeilijke muziek zo overtuigend zingen en dansen, en met zo'n 200% toewijding, dat elke schijnbaar technische ritmische onmogelijkheid onmiddellijk begrepen en omarmd kon worden.'

Zelf zei ze over haar muziek: “Mijn taal komt voort uit de Balkanmuziek, want dat ben ik – ik ben opgegroeid in de regio die grenst aan Roemenië, Servië en Hongarije – die deeltjes die in de lucht zweefden toen ik een kind was, die heb ik gewoon gegrepen.” Dat beeld komt ook naar voren in een eerdere bespreking van collega Siebe Riedstra (klik hier).

De vriendschap met Isidora verdiepte zich in de loop der jaren en leidde tot talloze samenwerkingen en vele bezoeken aan Belgrado, wat culmineerde in de opdracht van haar vioolconcert Three Curious Loves. Het stuk ging in augustus 2017 tijdens het door Rowland opgerichte en geleide Stift Festival in het Twentse dorpje Weerselo in première, met David Cohen als dirigent van het Stift Festival Orkest. Rowland: 'De energie op het podium die avond was elektrisch geladen, met een stralende Isidora op de eerste rij. Dit concert staat onuitwisbaar in mijn geheugen gegrift, en wanneer ik naar deze opname luister, word ik opnieuw getroffen door de grenzeloze expressiviteit, het emotionele spectrum en de enorme virtuositeit en fantasie van dit werk.'

Daniel Rowland met Isidora Žebeljan

De opname op deze cd werd echter gemaakt in het Kolarac (Kolarceva zadužbina) in Belgrado, een van de meest prominente culturele en educatieve centra in Servië. Het is ook de locatie waar een groot aantal van Žebeljan composities in première zijn gegaan. Het Žebeljan Orkest, opnieuw onder leiding van David Cohen, bestond uit de beste musici van Servië, waaronder vele vrienden van de componiste.

Over de titel van dit werk was Žebeljan volgens Rowland 'op haar typische manier, zowel poëtisch, charmant als een beetje mysterieus: ze beschreef het concert als drie magische schatten, die pas na een lange reis over zeven bergen en oceanen gevonden konden worden, verborgen in gouden eieren in de beboste Twentse heuvels, en die, als drie slapende prinsessen, alleen tot leven gewekt konden worden door een vertolker met de nodige verbeeldingskracht.'

In de woorden van Rowland: Isidora's muziek kan uitbundig, energiek en virtuoos zijn, maar ook teder en ontroerend in haar delicate eenvoud. Van de stormachtige, soms bijna ‘rock and roll'-achtige energie van Three Curious Loves en Hum Away, Strings! tot de oneindig tedere Sarabande, en van het betoverend romantische Dark Velvet tot het frenetiek energieke Polomka Quartet – dit album wil de vele facetten van de muziek van de unieke Isidora laten zien.

Op 27 september 2020 speelden Rowland en Maja Bogdanovic de Sarabande in de Stadsgehoorzaal in Leiden, op Žebeljans verjaardag. Twee dagen later kwam het vreselijke nieuws dat ze op haar ziekbed was overleden.

Dit album is een schitterend muzikaal eerbetoon aan zowel de muziek als aan Isidora Žebeljan in een vlekkeloze opnametechnische omlijsting. Dat sprake is van verschillende locaties heb ik niet als een bezwaar ervaren en te meer niet omdat het werken zijn in verschillende bezetting.

index