CD-recensie

 

© Aart van der Wal, oktober 2018

 

Tsjaikovski: Symfonie nr. 6 in b, op. 74 (Pathétique)

MusicAeterna o.l.v. Teodor Currentzis
Sony Classical 88985404352 • 46' •
Opname: februari 2015, Funkhaus Nalepastraße, Berlijn

   

Griezelig realistisch, deze 'Pathétique'. Er is van dit afwisselend opstandige en troosteloze werk geen opname in de catalogus te vinden die zoveel klankrealisme uit de luidsprekers (en niet te vergeten: de hoofdtelefoon!) laat rollen. Er gaat een compleet nieuwe wereld open; en niet alleen voor de hifi-enthousiast. Ja, we houden ons staande tussen de verzengende tutti, de diep inkervende contrabassen, het de kopjes en schotels in de proviandkast geselende slagwerk, de bijna buitenaardse gloed van de violen, de messcherp gestoken houtblazers en het knetterende koper. De ene windvlaag is nog niet verdwenen, of de andere kondigt zich weer aan. Maar ook voorbij dit uitgesproken sonisch spektakel (of juist eraan voorafgaand?) is er de onwaarschijnlijke nauwkeurigheid van de interpretatie door 'enfant terrible' Currentzis en zijn orkest. Het is alsof ik Mravinsky en zijn Leningraders hoor, maar hiermee vergeleken hoor ik hen door het sleutelgat. Het staat als een huis: deze vertolking geeft ons, in samenspel met de grandioze opname, een buitengewoon indringende en nog nooit zo vertoonde kijk op Tsjaikovski's symfonische zwanenzang. Zo indringend zelfs dat andere uitvoeringen (zelfs die wij, wel of niet terecht, als 'de beste' zijn opgenomen in de canon) erbij verbleken. Maar ik zeg er wel uitdrukkelijk bij dat de 'sound' een stevig deel van het artistieke krediet mag opeisen. Dit is typisch zo'n registratie die duidelijk maakt waarom sommige opnamen echt tot ware kunstwerken moeten worden gerekend.

Is Currentzis eigenlijk wel zo'n 'enfant terrible'? Er waren bij mij sterke twijfels en het is zeker niet zo dat ik alles van zijn hand een warm hart toedraag, maar aan deze Tsjaikovski heb ik me ongegeneerd compleet overgegeven. En zoals te verwachten viel zijn het de hoekdelen waarin Currentzis zijn hoogste dramatisch-expressieve troeven uitspeelt, geholpen door een fabelachtig goed spelend orkest en - ik kan het niet vaak genoeg herhalen - de superieure opname. Currentzis wil ons er voortdurend van doordringen: dat er in dit opus zoveel duisternis en wanhoop schuilt. Het doet de keel bijkans dichtknijpen. En laat het een combinatie van affect en effect zijn, zoals in de tranentrekkende finale, al is dat wel wat deze partituur gebiedt: een van diepe melancholie doordesemd 'lamento' met een peilloos diepe afgrond in het verschiet (wát een strijkersklank horen we hier!) Dat in de beide middendelen eveneens hevig romantisch wordt gezwelgd spreekt bijna vanzelf, al kent de ritmisch uitstekend geprofileerde wals wel degelijk een lichtere toets.

 
 
Teodor Currentzis (foto Robert Kittel)

Kort en goed: een grootste prestatie van de Grieks-Russische dirigent Teodor Currentzis (46) en zijn orkest MusicAerterna. Dat Novosibirsk zoveel muzikaal talent herbergt zal bovendien voor menigeen (nog steeds?) een heuse verrassing zijn. De opnameleiding mag hier ook met name worden genoemd, want die heeft zeker bijgedragen tot deze ronduit indrukwekkende ervaring: Arnaud Merckling, Tessa Fanelsa en Damien Quintard. En laat ik nu niet gaan zeuren over 'slechts' 46 minuten speelduur en dat er 'nog wel het een en ander had bijgekund'. Wat uiteindelijk veel belangrijker is: ik heb ademloos naar deze uitvoering geluisterd. En u gegarandeerd ook.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links