CD-recensie

© Aart van der Wal, juni 2014

Stefan Temmingh (1978), de Zuid-Afrikaanse pendant van de (eens) jonge Frans Brüggen studeerde aan het conservatorium in München en ontwikkelde zich vanuit de Beierse hoofdstad tot een van de belangrijkste specialisten op het gebied van de Oude Muziek. Zo is hij een van de weinigen die vrijwel het volledige barokrepertoire voor blokfluit letterlijk in de vingers heeft. Die kennis zet hij mede in voor zijn bewerkingen, die zonder uitzondering zowel smaakvol als to-the-point zijn. Maar ook in het domein van de moderne en eigentijdse muziek is Temming volop actief, getuige onder meer de vele premières die hij op dit vlak heeft gegeven. Ik besprak al eerder een opname waarin hij de hoofdrol vervulde (klik hier).

Temmingh is van mening dat de hoogste vorm van onze muziekcultuur, zoals die van origine voornamelijk is gestoeld op de barokke adel, ons dreigt te verstikken. In de barokperiode werd het leven aan de hoven en vorstenhuizen bepaald door in allerlei regels en regeltjes gevangen zeden en gewoonten, een met conventies volgestouwd korset waaraan niet te ontsnappen viel. Individuele gevoelens, plotsklaps omhoog wervelende emoties, spontane uitbarstingen, uit een opwelling iets doen of laten, ze waren in die tijd eenvoudigweg ondenkbaar. Zij die reeds speelden bepaalden wie verder nog mee mocht doen.
Temmingh is niet de eerste die de parallel trekt tussen toen en nu, en vindt dat onze hedendaagse 'hoogcultuur' toe is aan een nieuw elan, een frisse wind en dat een stevig tegengeluid op zijn plaats is. Hij gaat daarbij zelfs een stap verder: de belangstelling voor de klassieke muziek zal anders uitdoven. Vandaar dat de orkesten de wijken intrekken, betrokken worden bij multimediaprojecten en de schooljeugd opzoeken.
De voorliggende cd, 'Inspired by song', ofwel geïnspireerd door het lied, in dit geval vroegbarokke Engelse liederen, met de nadruk op instrumentale variaties voor blokfluit en barokensemble, is voor Temmingh een project dat dit moet bewerkstelligen: deze muziek dicht bij de mensen brengen en ze daarmee levensvreugde bieden. Het klinkt tamelijk hoogdravend, maar met het uitgangspunt op zich is niets mis. Sterker nog, er valt niets tegenin te brengen, al heeft - laat ik dat eveneens uitdrukkelijk vaststellen - Temminghs project daarvan natuurlijk niet het primaat. Het is een van de vele initiatieven in die richting: zo hoort crossover er uitdrukkelijk ook bij (of we dat nu leuk vinden of niet).
De song, het lied, is in dit geval een allegaartje van kunst- en volkslied (sommigen zullen zeggen: levenslied). De 'traditionals' overheersen, wat past bij wat men al in de barok deed: complexe ornamentiek en harmoniek toegankelijker maken door motieven van straatmelodieën in te lassen, of zelfs als basis te gebruiken. Het is een kostelijke cd geworden met een glansrol voor zowel Stefan Temmingh als de Duitse sopraan Dorothee Mields, waarmee ik de bijdragen van de overige instrumentalisten niet tekort wil doen: Temmingh heeft ze zeer zorgvuldig uitgekozen en dat is te horen ook. Een formidabel ensemble dat goed thuis is in de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk en daarvan schijnbaar moeiteloos en absoluut overtuigend blijk geeft. De historische instrumenten (replica's) worden in het boekje keurig gespecificeerd. De opname klinkt voortreffelijk: zo helder als glas.

index