CD-recensie
© Aart van der Wal, augustus 2020
Modern and electro-acoustic works for harpsichord Takemitsu: Rain Dreaming Cowell: Set of Four Saariaho: Jardin Secret II Bryars: After Handel's 'Vesper' Abbasi: Intertwined Distances Ferrari: Programme Commun 'Musique Socialiste?' Mahan Estafahni (klavecimbel) |
 |
Mahan Esfahani is een 'klavecimbelfenomeen'. Zijn naam doet vermoeden dat hij afkomstig is uit de Oriënt en dat is ook zo, maar al in 1988, hij was toen pas vier, verhuisde hij met zijn ouders naar het Amerikaanse Boston. Zijn 'roots' mogen dan in Teheran liggen, zijn opvoeding en opleiding kreeg hij in de Verenigde Staten. Wat dit betreft een Amerikaan zoals miljoenen anderen. Hij studeerde voortsj in Londen, Milaan en Praag, waar hij volgens mijn laatste gegevens nog steeds een appartement bezit. Hij is dus, om het simpel samen te vatten, 'westers georiënteerd'. Die oriëntatie heeft, samen met zijn grote talent, voor de muziekliefhebber al menige zéér rijpe vrucht afgeworpen. Wat we noemen een natuurtalent, maar ook een uitgesproken denker over muziek en met een groot arsenaal van opvattingen over politieke, sociale en maatschappelijke vraagstukken. Een man dus die midden in deze onrustige wereld staat.
Dat muzikale talent bracht hem eerst een contract bij Hyperion en vervolgens bij Deutsche Grammophon, waar zijn zeer succesvolle Bach-album met de Goldberg-variaties verscheen. Lang duurde die laatste verbintenis echter overigens niet, want al spoedig keerde hij weer terug naar Hyperion, op welk Brits label al eerder twee cd's van hem waren verschenen. Zijn terugkeer werd door een enthousiast getint persbericht bevestigd: hij werd als een verloren zoon binnengehaald.
Voor de rechtgeaarde klavecinist lijkt het begrip 'historiserende uitvoeringspraktijk' ook in de meest letterlijke zin geen enkel thema. Uiteraard geldt dat ook voor Esfahani, die zich op dit vlak al lang en breed heeft bewezen. Dat hij met zijn lijfinstrument echter ook graag bijzondere, zo niet buitenissige uitstapjes maakt weten we ook. Het wekt daarom geen verwondering dat hij deze nieuwe cd heeft volgespeeld met eigentijdse stukken voor klavecimbel en (deels) elektronica. Dat in het laatste werk ook zijn politiek en maatschappelijk engagement (zijn vele facebook-berichten die ik van hem ontvang tonen ook dat uitdrukkelijk aan) om de hoek komt kijken lijkt wat mij betreft bijna vanzelfsprekend. Al zie ik hem nog niet als bewerker van de stukken van Hanns Eisler.
Het soms explosieve mengsel van klavecimbel en elektronica staat wat Esfahani betreft geheel in het teken van wat John Cage in een van zijn vele heldere buien eens bondig opschreef: 'nothing is accomplished by writing a piece of music . hearing . playing. Dit naar aanleiding van een aan hem gericht verzoek om een 'Manifesto on Music'.
Vanuit die gedachtegang zou je dit recital ook een 'Manifesto on Music' kunnen noemen, waarbij het 'oude' (het instrument zelf en wat we er gemeenlijk mee associëren, de pogingen van onder anderen Francis Poulenc om het klavecimbel uit zijn barokke isolement te halen niet te na gesproken) en het 'nieuwe' in de vorm van deze zes composities een betoverende wisselwerking bieden. In de woorden van Confucius: door het oude warm te houden kan begrip worden gewekt voor het nieuwe en wie daarin slaagt is tevens geschikt om leraar te zijn.
Wat Esfahani betreft is de crux van zijn muzikale bestaan uitsluitend gelegen in wat hij aanduidt als gewoon musiceren, daarin geen specifieke positie innemen en zichzelf aanmoedigen om bij te leren. Dit schitterende album is er het best denkbare bewijs van. In het boekje wordt nog en passant opgemerkt dat 'no harpsichords were harmed in the making of this recording'. Muziek dus die het - gelukkig! - zonder eigentijds sloopwerk kan stellen. Als u met het klavecimbel op nieuw avontuur wil? U wordt met deze uitgave op uw wenken bediend.