CD-recensie
© Aart van der Wal, juli 2018
Stil Polonaise Poolse dansen uit de collectie van Johann Heinrich Dahlhof en Niels Dencker Orkiestra Czasów Zarazy Vanaf 3 augustus verkrijgbaar |  |
Dansmuziek is van alle tijden. Reeds in de Middeleeuwen werd er door boeren, burgers en buitenlui volop gedanst. Maar ook de adel in kastelen, hoven en paleizen danste: de vele overgeleverde hoofse dansen getuigen ervan. En dan waren er in Europa die daarop geïnspireerde, typische barokdansen, zoals de gigue, de allemande, de bourrée en de passepied. We kennen ze van onder anderen Rameau en Bach. Op zijn beurt werd Chopin geïnspireerd door twee typisch Poolse dansen: de polonaise en de mazurka.
Het was Johann Heinrich Dahlhof (1704-1764) die een aanzienlijke collectie achttiende-eeuwse, toen populaire dansen bijeen heeft gebracht, waarvan er een paar ook op deze cd zijn vastgelegd.
Dahlhof was een dorpsmuzikant die voor zover bekend viool speelde en in het Westfaalse dorpje Dniker, waar hij ook dienst deed als koster van de plaatselijke kerk. Daarnaast organiseerde hij dansfeesten, waarvoor hij niet alleen het repertoire verzorgde maar ook de daarvoor benodigde musici inhuurde. Zo ontstond in de loop van enige decennia een uitgebreide verzameling dansmelodieën (het zijn er enige duizenden) die mede dankzij zijn zoon Johann Dietrich voor het nageslacht bewaard zijn gebleven en een plaatsje hebben gekregen in de archieven van de Berlijnse Staatsbibliotheek, afdeling Pruisisch kunstbezit.
Daarmee is dit verhaal nog niet ten einde, want het was Niels Dencker (1887-1953) die de polonaises uit de Dahlhoff-collectie kopieerde. Deze Zweedse folklorist, onderzoeker en verzamelaar van volksmuziek was zich uiteraard ook bewust van de Poolse wortels van de Zweedse volksmuziek. In het begin van de jaren dertig deed hij daarnaar diepgaand onderzoek in de muziekarchieven van het Poolse Rzeczpospolita en de toenmalige leengoederen Lijfland, Gdansk en Pommern-Mecklenburg. Denckers manuscript, gecatalogiseerd als Ms 4023, bevat de meest omvangrijke collectie Poolse dansen uit de eerste helft van de achttiende eeuw uit het gebied Rzeczpospolita en alleen al daarom een ware 'Fundgrube' voor folkloristen en verzamelaars.
Het Poolse Orkiestra Czasów Zarazy (nou ja, 'orkiestra', het bestaat overigens slechts uit vijf musici!) heeft uit dat manuscript Ms 4023 tien dansen vastgelegd, aangevuld met twee polonaises uit de Dahlhof-verzameling. Ik kan uit het boekje noch de opname opmaken of sprake is van authentieke instrumenten dan wel replica's, maar door en door authentiek komt het wel over, met uiteraard het speelplezier dat bij deze dansen hoort. Doedelzak, fluit, viool, harp, trombone, viola da gamba, violone, klavecimbel, het komt allemaal uitermate kleurrijk voorbij in deze bijzonder geslaagde registratie die ons terugbrengt naar een tijd die heel ver achter ons ligt en waarvan we ons nog maar nauwelijks een voorstelling kunnen maken. De cd ligt vanaf 3 augustus a.s. in de winkel.