CD-recensie

© Aart van der Wal, november 2024

Sound Stories, niet in de betekenis van gezonde verhalen, maar verhalen over geluid of beter: klank. Muziek die vijf eeuwen omvat en op dit album met behulp maar liefst twaalf verschillende instrumenten tot klinken komt: drie verschillende harpen en negen nog meer verschillende blokfluiten, overigens alle replica's.

Originele harpen zijn in het ‘authentieke' domein nog wel in gebruik, blokfluiten nauwelijks omdat ze de tand des tijds in onvoldoende mate hebben weten te doorstaan. Die instrumenten die er nog zijn mogen hoogstens nog een beperkt aantal minuten aaneen worden bespeeld: met een klein kwartier houdt het echt wel op, want langer verdragen ze eenvoudigweg niet. Ik hoop later op dit fenomeen terug te komen in mijn bespreking van de onlangs verschenen Decca-opname van Luciie Horsch.

Dat brengt me dan tevens op een ander thema: of een replica precies zo klinkt als het origineel. Voor de muziekliefhebber-op-afstand is dat sowieso niet te beoordelen, maar ook menige musicus weet het niet omdat hij of zij alleen de klank kent van de replica.

Dat maakt dit door Accent uitgebrachte album uiteraard niet minder interessant en te meer niet omdat niet alleen sprake is van verschillende instrumenten maar ook van even verschillende oorspronkelijke bouwers waarop die replica's zijn gebaseerd: Bressan, Schnitzer, Küng, Ganassa en Ziegler. Alleen een door Christoph Trescher gebouwde replica van een sopranino kent als oorsprong niet nader aangeduide ‘vroege barokmodellen', wat op zich dus weinig zegt. Er is echter ook een eigentijdse maakster vertegenwoordigd en zowaar een Nederlandse: Adriana Breukink (1957-2022). Een wel heel bijzonder exemplaar in de hier vertegenwoordigde blokfluitfamilie is de csakan, een stokfluit uit de Biedermeier-periode. Volgens de overlevering werd het instrument soms zelfs op een wandelstok gemonteerd zodat er tijdens een wandeling op kon worden gespeeld... De csakan (csákány in het Hongaars) mag dan al in de vorige eeuw op vrijwel onbekend terrein zijn beland, in de negentiende eeuw was het wel degelijk een bekend instrument waarvoor werd gecomponeerd of gearrangeerd. De drie harpen werden gebouwd naar eveneens barokke voorbeelden. Het betreft twee tripelharpen, replica's naar respectievelijk David Evans (een Welshman) en een Barbarini, alsmede een replica van een achttiende-eeuwse enkelpedaalharp (Louis XVI).

Het programma is volgens de samenstellers intuïtief tot stand gekomen en die indruk maakt het ook bij het beluisteren. Bovendien zal het het extravagante en bijwijlen zelfs sensuele karakter ervan menigeen zeker aanspreken. Maar hoe intuïtief en spontaan ook die eerste indrukken mogen zijn: de werkelijkheid kan toch niet anders zijn dan dat vanuit artistiek oogpunt er danig over zal zijn nagedacht, met kennis en ervaring mede als belangrijke grondslag. Maar dat doet aan deze ‘sound stories' gelukkig niets af, met deze beide musici niet alleen excellerend als virtuozen maar ook als muzikanteske verhalenvertellers, al zijn die verhalen door de bank genomen kort tot zeer kort; wat, nog afgezien van de verscheidenheid van het instrumentarium, de afwisseling nog eens extra ten goede komt.

De akoestiek van de op een heuvel gelegen en een fraai uitzicht biedende rooms-katholieke Sankt-German kerk (1823) in het Zwitserse Seewen heeft zeker bijgedragen tot de ruime maar wel goed gedoseerde opname. Misschien aardig om te weten dat aan de rand van het slechts duizend inwoners tellende, in het kanton Solothurn gelegen dorp een museum vol muziekautomaten is gevestigd.

Jammer is dat de afbeelding van zes van de negen blokfluiten (waarom niet alle negen?) onvoldoende scherp is. Hier had wel iets kritischer naar gekeken mogen worden.

Klik hier voor een grotere afbeelding

index