CD-recensie

 

© Aart van der Wal, september 2017

 

Mudarra: Tres libros de música en cifra para vihuela (1546)
Murcia: Del Códice Saldivar No. 4 (ca. 1730)
Ohana: Tiento (1957)
Castelnuovo-Tedesco: Variations à travers les siècles (1932)
Ponce: Variations sobre la Folia de España y...Fuga (1932)
Martin: Quatre Pièces Brèves (1933)

Javier Somozo (gitaar, Santos Hernández 1924)
Brilliant Classics 95487 • 69' •
Opname: mei 2016, Auditorio Conde Duque, Madrid
www.youtube.com/watch?
v=boUboNZxJvE

 

'A Guitar for Segovia', zo luidt de titel van deze cd. Het boekje moest opheldering verschaffen. Dan blijkt dat het programma gestoeld is op twee inspiratiebronnen: de eerste zijn de harmonische patronen die bekend staan als 'folía', in de zeventiende eeuw een snelle, gepassioneerde dans die in Spanje zeer geliefd was. Al in het eind vijftiende-eeuwse Spanje had de folía meerdere betekenissen: als een dans waarbij ook werd gezongen, als metrum in poëzie, maar ook als harmonisch fundament waarop naar hartenlust kon worden geïmproviseerd.
De tweede inspiratiebron voert naar de gitaar die eens toebehoorde aan de beroemde Spaanse gitarist Andrés Segovia (1893-1987). Het instrument werd in 1924 gebouwd door een van de beste gitaarbouwers in die tijd, Santos Hernández. Segovia heeft de gitaar aan de muziekbibliotheek van Victor Espinós in Madrid geschonken, waar het instrument nog steeds kan worden bewonderd en bij uitzondering bespeeld. Speciaal voor deze opname van de Spaanse gitarist Javier Somoza werd de 'Santos Hernandez' gitaar uit 1924 uit de vitrine gehaald. Interessant is ook dat de op deze cd verzamelde stukken of specifiek zijn geënt op de 'folía', of speciaal voor Segovia geschreven.

De composities van Alonso Mudarra (ca. 1510-1580) en Santiago de Murcia (1673-1739) zouden uit de aard der zaak, dat wil zeggen met het oog op de historiserende uitvoeringspraktijk, uitgevoerd moeten worden op een vehuela en barokgitaar, en dus niet - zoals in dit geval - op een instrument uit 1924. Edoch, Somoza tilt daar niet zwaar aan. Zijn argumentatie is simpel: zodra een componist zijn werk aan de openbaarheid heeft prijsgegeven, is het niet langer meer zijn eigendom en is het aan de uitvoerder om datgene ermee te doen zoals hem dat voor ogen staat: dus vertolken naar eigen kennis en ervaring. Niets meer, niets minder. En dus heeft dat (kunst)werk daarmee een puur universeel karakter aangenomen. Met als toevoeging dat ervaren vertolkers niet slaafs de (noten)tekst zouden moeten volgen, maar zich bezig dienen te houden met de 'geest' van de compositie. Het uitvoeringscriterium ligt niet bij het gekozen instrument, maar bij de kwaliteit van de vertolking. Aldus Somoza die op deze cd ook waarmaakt wat hij beweert. Dit speelt uiteraard niet in de stukken van Maurice Ohana, Mario Castelnuovo-Tedesco, Manuel María Ponce en Frank Martin, wiens 'Quatre pièces brèves' een bijzondere ontstaansgeschiedenis kent die door collega Siebe Riedstra in een eerdere recensie uit de doeken is gedaan. Ik citeer: 'In 1933 schreef Martin op verzoek van gitaarvirtuoos Andrés Segovia een werk voor gitaar solo, dat de titel Quatre pièces brèves meekreeg. Segovia vond het kennelijk maar niks, dus maakte Martin een nieuwe versie, nu voor piano, met de titel Guitare. Suite pour le piano. portrait d'Andrès Segovia. In navolging van Manuel de Falla, die zijn Homenaje a Debussy in een orkestjasje stak, maakte Martin op aandringen van dirigent Ernest Ansermet een orkestversie van Guitare'.

Groots spel, tot in alle Spaanse uithoeken verkend, met een duidelijk eigen visie op deze stukken en met een techniek om diep de hoed voor af te nemen. Somoza laat horen hoe bijzonder kleurrijk de 'klassieke' gitaar kan klinken. En als het niet 'authentiek' is wat de (Spaanse) klok slaat? Dan lijkt dat alleen maar zo... De klank van de 'Santos Hernández' is door de technici intiem gehouden. Alles bijeengenomen een bijzonder goed geslaagd en dito vastgelegd recital van Javier Somoza. Prachtig!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links