CD & DVD-recensie
© Aart van der Wal, februari 2017
The Routes of the Slavery 1444-1888 Bakary Sangaré (récitant), Kassé Mady Diabaté, Maria Juliana Linhares (voix), Adriana Fernández (sopraan), Iván Garcia (bas), Balaké Sissoko (kora), Mamani Keita, Nana Kouyaté, Tanti Kouyaté (choristes), La Capella Reial de Catalunya - Hespèrion XXI - 3MA - Tembembe Ensamble Continuo o.l.v. Jordi Savall Alia Vox AVSA9920 (2 sacd's + dvd) Live-opname: 17 juli 2015, l'Abbaye de Fontfroide, Narbonne (F) |  |
De Spaanse gambist en dirigent Jordi Savall trekt volle zalen, want hij en zijn ensembles gaan het publiek voor in boeiende ontdekkingsreizen die steevast een bijzondere gebeurtenis opleveren. Een groot aantal concerten werd live opgenomen en op cd/dvd uitgebracht. Op onze site zijn ze zonder uitzondering lovend besproken omdat het bij Savall niet alleen om het ontdekken maar ook om de kwaliteit ervan gaat. Zowel wat de muziek als de uitvoering betreft geen compromissen. Voor Savall horen ze onverbrekelijk bij elkaar. Savall mag dan voornamelijk optreden met de Spaanse ensembles die hij zelf heeft opgericht, uitstapjes veroorlooft hij zich heus wel. Als hij ons meeneemt op zijn muzikale reis langs de vele slavenroutes die van de vijftiende tot de negentiende eeuw het Spaanse, Portugese, Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse landschap ontsierden, deinst hij er niet voor terug om ook zangers en zangeressen uit de beide werelddelen in het geheel te betrekken. We zijn aldus getuige van springlevende folklore van een indringende kracht.
 |
Het is geen vrolijk onderwerp, al is het in deze 'slavenmuziek' niet alleen maar kommer en kwel. Dat het beeld als geheel zo troosteloos is heeft alles te maken met onderdrukking, vernedering en gruwelijkheden, waarvan alleen de herinnering is overgebleven in de verhalen op basis van mondelinge overlevering. Van generatie op generatie, met daartussendoor geweven de prenten, tekeningen, de muziek en datgene dat ooit schriftelijk hierover is vastgelegd.
Het waren de dansen en de liederen van de slaven zelf die nog enige fleur en kleur brachten in dat vaak van iedere vorm van menselijkheid beroofde bestaan. Zoals er ook de muziek was van een groot aantal componisten dat zich het lot van de slaven had aangetrokken. De rode draad door dit als muzikaal monument gepresenteerde 'slavencompendium' is helder: de muziek als de (vaak) enige bron van bemoediging en opbeuring. Verder was er immers niets.
Er zijn niet alleen twee cd's en een dvd, maar zoals zo vaak is er bij de door Savall op zijn eigen label Alia Vox uitgebrachte uitgaven een lijvig boekwerk bijgepakt dat in dit geval de geschiedenis en de verhalen van de slaven op een buitengewoon indrukwekkende en doorwrochte manier in beeld brengt. Stelt u zich voor, meer dan 500 bladzijden, rijk geïllustreerd en met toelichtingen en liedteksten in verschillende talen. Het is om van te watertanden, zoveel klasse straalt deze uitgave uit. En hoewel de beide cd's ieder hun bijzondere waarde hebben mag u toch echt de dvd niet missen van de live-registratie van dat concert op 17 juli 2015 in de abdij van Fontfroide in het Franse Narbonne. Echt, 'sfeervol' is niet meer dan een understatement, slechts een flauwe afspiegeling van wat er in dat klooster allemaal gebeurt. Zien is geloven! Savall en zijn 'troepen' traden daar op in het kader van het festival 'Musique et Histoire pour un Dialogue Interculturel'.
Het gezang en de muziek van en voor de slaven klinkt als een oprecht eerbetoon. Het is de muzikale 'vertaling' van een van de vele zwarte bladzijden uit onze afwisselend rijke en straatarme geschiedenis. Het gaat over mensenhandel, een onderwerp dat ook vandaag nog volop in de actualiteit staat, al heeft het terrein zich verplaatst en zijn het andere slachtoffers. Een geschiedenis die zich herhaalt, zich zal blijven herhalen, al is het op een andere manier.
_____________________
Op 7 januari jl. vond in het kader van de NTR ZaterdagMatinee een uitvoering plaats in het Amsterdamse Concertgebouw. Deze is (nog) te beluisteren op NPO, uitzending gemist.