CD-recensie
© Aart van der Wal, november 2016
Dixit Dominus - Vivaldi, Mozart, Händel Vivaldi: Dixit Dominus RV 595 Mozart: Dixit et Magnificat KV 193 Händel: Dixit Dominus HWV 232 Marta Mathéu, Hanna Bayodi-Hirt (sopraan), Anthony Roth Constanzo (countertenor), Makoto Sakurada (tenor), Furio Zanasi (bariton), La Capella Reial de Catalunya, Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall Alia Vox AVSA9918 • 69' • (sacd) Live-opname: mei en juni 2016, Théâtre L'Atlàntida, Vic; L'Auditori de Barcelone; Cité de la Musique, Parijs |
Dixit Dominus, Psalm 110 (in de Vulgaat Psalm 109) spreekt zeker tot de muzikale verbeelding. Voor de minder bijbelvasten onder u hier de tekst volgens de aloude Statenvertaling:
1 Een psalm van David. De HEERE heeft tot mijn Heere gesproken: Zit aan Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden gezet zal hebben tot een voetbank Uwer voeten.
2 De HEERE zal den scepter Uwer sterkte zenden uit Sion, zeggende: Heers in het midden Uwer vijanden.
3 Uw volk zal zeer gewillig zijn op den dag Uwer heirkracht, in heilig sieraad; uit de baarmoeder des dageraads zal U de dauw Uwer jeugd zijn.
4 De HEERE heeft gezworen, en het zal Hem niet berouwen: Gij zijt Priester in eeuwigheid, naar de ordening van Melchizedek.
5 De HEERE is aan Uw rechterhand; Hij zal koningen verslaan ten dage Zijns toorns.
6 Hij zal recht doen onder de heidenen; Hij zal het vol dode lichamen maken; Hij zal verslaan dengene, die het hoofd is over een groot land.
7 Hij zal op den weg uit de beek drinken; daarom zal Hij het hoofd omhoog heffen.
Affect en effect zijn bij Vivaldi, Mozart en Händel onverbrekelijk met elkaar verbonden. Het uitzicht is briljant en dramatisch, maar ook lyrisch en beschouwend. Het is de expressie in steeds wisselende klankkleuren die diepe indruk maakt. Het was, zeker in die tijd, ook niet niks, de aankondiging van de Messias als heerser, op de Dag des Oordeels.
Het is niet alleen een kolfje naar de hand van deze drie componisten, maar ook - zo valt te horen, nee, te ondergaan - naar die van Jordi Savall en zijn instrumentale en vocale 'troupe de luxe'. Ik heb niet alle releases van Alia Vox gehoord, maar het lijkt me desalniettemin een onomstotelijk feit dat dit een van de meest geslaagde, zo niet de meest geslaagde uitvoering is van deze drie 'Dixits'. Dit is zowel horizontaal als verticaal zo ontzettend goed gedaan dat het - om die term maar weer eens van stal te halen - adembenemend is. Het uitvoeringsniveau doet begrippen als 'authentiek' of 'historisch goed geïnformeerd' als bij toverslag verdwijnen, terwijl ze er wel degelijk zijn: alle aandacht gaat naar de muziek, de positieve verrassingen stapelen zich op, dit is figuratieve kunst op het hoogst denkbare niveau, dit is van begin tot eind de pure luxe van muzikale pracht en praal, met een diep ontzag voor deze fonkelende partituren (over partituren gesproken: het oudste bewaard gebleven handschrift van Händel is dat van zijn Dixit Dominus). Solisten, koor en orkest leveren zonder uitzondering een topprestatie onder leiding van de tot in de vingertoppen geïnspireerde Savall; en dan ook nog in een opname die de stralende schoonheid van deze muziek driedubbel onderstreept. Savall als de bevlogen predikant die zijn gemeente voorgaat in een indrukwekkende schriftlezing. Zo klinkt het tenminste in mijn oren.