CD-recensie
© Aart van der Wal, maart 2025
Ravel: Sonate voor viool en cello Schnittke: Cellosonate nr. 1 op. 129 Prokofjev: Sinfonia concertante in e, op. 125 Constantin Macherel (cello), Anna Orlik (viool) Frederic Bager (piano), London Mozart Players o.l.v. Jonathan Bloxham |
Wat deze drie werken op dit album met elkaar verbindt is de cello en dat ze van de vorige eeuw dateren: Schnittkes Eerste cellosonate in 1978, Prokofjevs Sinfonia concertante in 1952 en Ravels Sonate voor viool en cello in 1922. En het contrast tussen deze drie had niet groter kunnen zijn, waardoor het aan te raden is om deze niet direct na elkaar te beluisteren, maar eerst de stilte haar zegenrijke werk te laten doen.
Ravels Sonate komt voort uit een eendelig Duo dat hij schreef voor La Revue musicale, het in in 1920 door Henry Prunières opgerichte muziektijdschrift dat al vrij spoedig een grote reputatie wist te verwerven in het Franse muziekleven. Een van de eerste initiatieven in het oprichtingsjaar was een aan Debussy gewijd herdenkingssupplement (de componist was in maart 1918 overleden). Aan componisten werd gevraagd om speciaal voor die gelegenheid een nieuw stuk in te zenden; daaronder ook Ravel. Eerst zo'n twee jaar breidde hij het uit met twee nieuwe delen, waarmee de sonate, ter nagedachtenis van Debussy, een feit was.
Alfred Schnittke droeg zijn Eerste cellosonate op aan de uiterst talentvolle Natalia Gutman (ze was gehuwd met de violist Oleg Kagan), zelf een leerlinge van Mstislav Rostropovitsj. Aan haar droeg hij ook zijn Eerste celloconcert op.
Evenals de Sonate van Ravel kent ook Prokofjevs Sinfonia concertante (ook wel cello-symfonie of symfonie-concerto) op. 125 (1952) een afwijkende ontstaansgeschiedenis: als herziening van zijn Celloconcert in e, op. 58 (1933-1938), in nauwe samenwerking met de reeds genoemde cellist Mstislav Rostropovitsj.
Die omwerking had zo zijn reden, want de eerste uitvoering van het Celloconcert in Moskou in 1938 was geen succes. Toen het werk twee jaar later door de Russische cellist Gregor Piatigorsky in de VS ten tonele werd gevoerd bleef het publieke succes eveneens uit. Gestimuleerd door Rostropovitsj besloot Prokofjev daarom tot een ingrijpende herziening. Dat werd de Sinfonia concertante, die nog in het ontstaansjaar 1952 de eerste uitvoering beleefde, met als de solist Rostropovitsj en als dirigent de pianist Svjatoslav Richter. Prokofjev kon ditmaal gerust zijn: het succes wás er.
Dit door het Zwitserse Claves uitgebrachte album is in alle opzichten een pareltje. Alle musici - met in de hoofdrol Constantin Macherel (Lausanne, 1991): hij speelt op een Britse cello van Joseph Hill van rond 1765 - hebben zich deze zo sterk met elkaar contrasterende 'werelden' dusdanig eigen gemaakt dat u mag rekenen op overrompelende vertolkingen die zich daardoor moeiteloos mogen nestelen in het topsegment. Van harte aanbevolen!