CD-recensie

© Aart van der Wal, juni 2023

Realistisch? Ik denk van wel, want dit is geen muziek om zonder handschoenen aan te pakken, vurige, wilde, soms zelfs schorre of ruwe klanken, de luisteraar wordt daarin niet gespaard, maar voordat de schrik u om het hart slaat: dat is ook de bedoeling niet, want we worden geacht virtueel deel uit te maken van de groep cafégangers die in de zeventiende eeuw een willekeurige Londense pub bezochten om daar een stevige pint of een copieuze maaltijd tot zich te nemen (en waarna menigeen ongetwijfeld zo dronken als een tor huiswaarts keerde).

Typische gebruiksmuziek dus, die door tijdgenoot John Playford (1623-1686) met zorgzame hand werd opgetekend en zelfs in boekvorm werd uitgegeven: The English Dancing Master en The Division Violin (de fiedel die in die pubs zo'n belangrijke rol speelde). Wie de componisten waren van al die verzamelde deuntjes: helaas, dat boeide Playford niet zozeer, waardoor velen van hen helaas onbekend zijn gebleven, hetgeen het luisterplezier er uiteraard niet minder om maakt.

We danken het dus aan Playford dat we zo ongeveer weten wélke muziek er in die Londense pubs ten gehore werd gebracht. In het cd-boekje worden we er in beeldende taal naartoe verplaatst. Een levendige ‘jam session' staat op het punt te beginnen. Een violist pakt zijn instrument uit, maakt zich rond zijn stamtafel op voor de horlepijp, de dansmuziek zet in, de gasten sluiten zich erbij aan. Dan komt de fluitist binnen en speelt ‘If Love's a Sweet Passion' – hij was vorige week bij een voorstelling van Purcells The Fairy Queen, op de achterste rij in het operahuis. Die ene populaire melodie was in zijn hoofd rond blijven zingen. Dan nog maar een horlepijp en spoedig dansen vrijwel alle bezoekers uitbundig mee.

Maar dan, plotsklaps, verduistert de stemming: Niel Gow is zojuist binnengekomen. Zijn vrouw was pas een paar weken geleden gestorven… Alle gasten kijken naar hem als hij zijn plaats inneemt aan zijn stamtafel in de hoek. Hij neemt met langzame bewegingen zijn viool op – en al spelend verschijnt als uit het niets de geest van zijn geliefde in de ruimte. Zijn zonnetje, zo liefdevol en zo zorgzaam, hij verloor haar geheel onverwacht en ook nog op tragische wijze …andere gasten volgen hem in zijn verdriet, met hun gedachten bij degenen die hun leven gaven voor het vaderland, de op het slagveld achtergelaten zonen beweend door hun vaders en moeders, in de ballade ‘Danny Boy'.

Prisma met percussionist Murat Coşkun

Het is ook muzikaal deze pure sfeertekening waarmee dit jonge ensemble de geesten danig wakker schudt. Zó zou het zich kunnen hebben afgespeeld in die willekeurige Londense pub, het is een en al magie, speelsheid, levendigheid, vervuld van kleur en fleur, met daar tussendoor de onvermijdelijke tragische, treurende noot. Dit is prachtige muziek, gespeeld door een subliem op elkaar ingespeeld ensemble en in instrumentale combinaties die gegeven de historische omstandigheden ‘spot on' zijn: blokfluit, viool, luit, mandoline, viola da gamba én het door gastspeler Murat Coşkun verzorgde slagwerk (er is een belangrijke rol weggelegd voor de tamboerijn), aangevuld met incidentele zang van de twee instrumentalisten Franciska Anna Hajdu en Soma Salkat-Zakariás (de gezongen teksten zijn keurig afgedrukt). Het slotdeel, een Ierse traditional, fungeert als spetterende ‘uitsmijter'.

Dan nog dit. Dit zijn bewerkingen, waarvan ik veronderstel dat ze door een of meerdere ensembleleden zelf zijn gemaakt. Dat zal in de zeventiende eeuw ongetwijfeld niet anders zijn gegaan, afhankelijk van de op dat moment beschikbare bezetting. Kort en goed, dit is al met al een prestatie van formaat die dus ook volkomen overtuigend uitpakt. Een regelrechte aanwinst, dit album!

index