CD-recensie
© Aart van der Wal, november 2013
Rachel Podger - Guardian AngelBach: Partita in a, BWV 1013 (voor fluit solo; Matteis: Passagio rotto - Fantasia - Movimento incognito Tartini: Sonate in a, B:a3 - Sonate in b, B:b1 Pisendel: Sonata per violino senza basso Biber: Passacaglia in c voor viool solo, senza (zonder) scordatura* (uit Rozenkrans- of Mysteriesonates) Rachel Podger (viool, Pesarinius, Genua 1739) Channel Classics CCS SA 35513 • 79' • Opname: mei 2013, Doopsgezinde Kerk, Haarlem |
Je kunt het heel wat slechter treffen dan met de Engelse violiste Rachel Podger als beschermengel. Een engel bovendien die de muze der toonkunst in hoogsteigen persoon is en in het domein van de historiserende uitvoeringspraktijk als een van de (letterlijk in dit geval!) meest toonaangevende musici wordt beschouwd. Zowel in haar solo-optredens als met haar eigen ensemble, Brecon Baroque, mag ze zich verheugen op uitstekende kritieken. Ook ik heb menigmaal de loftrompet over haar spel en haar directie gestoken en ook ditmaal is het weer raak: toonvorming, intonatie en een perfect gevoel voor timing vallen naadloos samen met muzikaal inzicht en fantasie. Stuk voor stuk onmisbaar voor boeiende interpretaties. De op deze sacd verzamelde stukken zijn in feite miniaturen die geen al te hoge eisen stellen aan gevoel voor vorm en structuur, maar in puur technisch opzicht is dit uitsluitend begaanbaar terrein voor die violisten die – zoals Podger - bij wijze van spreken de ‘techniek voorbij zijn’. Dat levert de echt vrije hand op die deze stukken kan laten bloeien.
‘Guardian Angel’ of beschermengel is niet toevallig gekozen: in Bibers Passacaglia komen we die naam tegen. De opnamestaf had blijkbaar ook al een beschermengel (die is er trouwens meestal bij Channel Classics): het is een regelrecht ‘plaatje’ geworden, net als het spel van Podger. De akoestiek van de Doopsgezinde Kerk in Haarlem staat er meesterlijk op. Althans, zo klinkt het. Een prachtig, goed afgewogen en zeer afwisselend programma dat bovendien schitterend is gerealiseerd. Geweldig, in één woord!
___________________
* Scordatura, afwijkende stemming of verstemming,
een voornamelijk in de zeventiende en achttiende eeuw gangbare praktijk,
waarbij een of alle snaren worden verstemd, maar
die ook reeds door luitisten in de zestiende eeuw werd toegepast.
Scordatura werd voorgeschreven door bijvoorbeeld Biber (1644–1704) in zijn vioolsonates, door Turina en De Falla in hun gitaarmuziek, door Paganini in het Eerste vioolconcert, maar ook door Mahler in het scherzo van de Vierde symfonie en door Stravinsky in L'Oiseau de Feu. In Mozarts Sinfonia concertante in Es, KV 364 schreef de componist een halve toon hoger gestemde altviool voor, wat een aanmerkelijk helderder klank tot gevolg heeft. Een ander goed voorbeeld van het bijzondere effect van scordatura vinden we in Saint-Saëns' Danse macabre.