CD-recensie

 

© Aart van der Wal, januari 2025

NEO - French Baroque Music and New Compositions - The Burgundy Sessions

Rebel/Ayrton: Les Caractères de la Danse

Tsoupaki: For a time never to come

(F.) Couperin: Quatrième Concert Royal

(Van) Nieuwkerk: L'Europe des Amants

Klaes: Suite I en mi mineur

Marais: Sonnerie de Ste Geneviève

Saskia Coolen (blokfluit), Rainer Zippeling (viola da gamba), Patrick Ayrton (klavecimbel)
Globe GLO 5288 • 82' •
Opname: sept. 2023 & mei 2024, Saint Blaise, Chenôves (F)

 

Het is een merkwaardig verschijnsel: dat bij barokmuziek gemeenlijk éérst wordt gedacht aan componisten als Bach en Telemann en niet aan componisten als Lully, de beide broers Couperin en Rameau. Laat staan aan Lalande, Marais of Charpentier en al helemáál niet aan Rebel. Van de genoemde toondichters is het bovendien Bach wiens werk nu eenmaal de eer toekomt dat die door zowel moderne als hedendaagse componisten en arrangeurs het meest onder handen is genomen.

Wat niet wegneemt dat het de Franse barokmuziek is (ca. 1600-1750) die zich mag beroepen op een van de meest onderscheidende nationale stijlen, met als belangrijkste kenmerken daarvan het elegante, heldere, ritmische (de dansvormen!), maar ook extravagante. Een stijl die zich heeft weten te ontwikkelen los van de Duitse en Italiaanse tradities. Een stijl ook die zeker niet los kan worden gezien van de muziek zoals die in Versailles klonk, met onder haar gehoor de Zonnekoning, Louis XIV met zijn uitbundige entourage. Muziek ook die was verweven met de conventies en tradities van de Franse katholieke kerk.

Daarin past uiteraard de muziek van Jean-Féry Rebel (1666-1747), François Couperin (1668-1733) en Marin Marais (1656-1728), maar wonderlijk genoeg ook de drie opdrachtwerken van respectievelijk Callope Tsoupaki (*1963), Willem Wander van Nieuwkerk (*1955) en Torben Klaes (*1987).

In het keurig verzorgde cd-boekje komen de drie eigentijdse componisten eveneens aan het woord. Tsoupaki liet voor haar For a time never to come inspireren door Louis Couperins Tombeau de M. de Blancrocher in het laatste optreden van klavecinist Gustav Leonhardt op 12 december 2011 in het Théâtre des Bouffes du Nord in Parijs, terwijl Klaes zich met zijn Suite I vooral richtte op de zo bekende dansvormen (waaronder courante, sarabande, gavotte en gigue). Van Nieuwkerk daarentegen liet zich met L'Europe des Amants al even verbeeldingsvol in met het idioom van Campra en de meer 'exotische' Rameau (Les Indes Galantes).

Saskia Coolen, Patrick Ayrton en Rainer Zipperling

In de bij de cd geleverde, aparte toelichting van de hand van Marcel van Tilburg (de drijvende kracht achter het Globe-label) wordt gerept van een ‘bijzondere samensmelting van verleden en heden', en inderdaad, verschillende muziekstijlen komen hier op overtuigende en inspirerende wijze samen. Op dit tussen de wijngaarden van Bourgondië (The Burgundy Sessions, Merging Past and Present) opgenomen album combineren de drie musici op onnavolgbare wijze het verleden met het heden. Wat dat laatste betreft: we horen drie stukken, tevens wereldpremières, die speciaal voor dit trio zijn geschreven in de vorm van een creatieve verkenning die de historische en hedendaagse elementen stilistisch met elkander verbindt én vermengt. Dat maakt de ‘overstap' van de Franse barokmuziek naar deze hedendaagse uitvloeisels beduidend minder 'schokkend' dan anders ongetwijfeld het geval zou zijn geweest.

De albumtitel, NEO, nodigt de luisteraar uit om te reflecteren op de verbintenis tussen dat verleden en heden, hoe muziek uit verschillende tijdperken elkaar wel degelijk kan versterken maar ook verrijken. Het project benadrukt de creatieve kracht van stilistische vermenging en herinterpretatie, waarbij zowel historische als hedendaagse elementen een plek vinden.

Dit trio bracht al eerder op het Globe-label albums uit gewijd aan Engelse muziek (Divisions and Fantasias), Italiaanse muziek (Diminutions and Ostinati) en Nederlandse muziek (A Breath of New Life). In die zin is NEO het vervolg op een reis door de Europese muziekgeschiedenis.

Het drietal is gespecialiseerd in de historiserende uitvoeringspraktijk, wat zich mede uit in hun versieringskunst, waardoor de muziek die zij uitvoeren vanuit de beschikbare historische bronnen nooit echt 'af' is. Dat aspect wordt nogal eens over het hoofd gezien: dat barokmuziek de mogelijkheid biedt om er een ruime eigen invulling aan te geven. Niet alleen wat betreft de ornamentatie, maar ook ten aanzien van tempo, articulatie en frasering. Muziek immers die ontstond in een tijd dat de uitvoerende musici ook zonder nauwkeurig genoteerde aanwijzingen precies wisten wat hen te doen stond.

Al deze inspanningen hebben tot een fascinerende uitgave geleid, door Laurens Beijer met evenveel kennis, ervaring en esprit opgenomen in de kerk van Saint Blaise, Chenôves, Bourgondië.

Zoals gebruikelijk bij Globe is de oplage beperkt en zijn alle uitgegeven exemplaren genummerd (ik ontving nr. 686 van de in totaal uitgebrachte 750 cd's).

__________________
Het trio is met NEO op tournee: en speelt nog op 16 februari in het Amsterdamse Luther Museum en op 23 maart in De Paulus in Oegstgeest.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links