CD-recensie

 

© Aart van der Wal, april 2022

Troubadours

Zie de tracklist onderaan deze recensie

Nederlands Blazers Ensemble
NBE CD049 • 69' •
Live-opname: 13 oktober 2021, Schouwburg Concertzaal Tilburg

   

Wie weet het nog? Ik was erbij en heb het in mijn aantekenboekje genoteerd: rond het middernachtelijk uur van 5 mei 1972, op de kop af vijftig jaar geleden, begon het nachtconcert in de foyer van de Rotterdamse Doelen van het Nederlands Blazers Ensemble (NBE) onder leiding van Edo de Waart, met in het voorste gelid de overweldigende première van Otto Kettings Time Machine, speciaal voor het NBE geschreven. In 1976 zou nog een revolutionaire première volgen, van een net zo revolutionair werk, door hetzelfde ensemble: De Staat van Louis Andriessen. Het was het begin van een ware zegentocht die de beide stukken wereldwijd ten deel zou vallen. In 1974 had het NBE zich al onderscheiden door de uitvoering van het theater(spektakel)stuk Dummies van het duo Ketting en (tekstschrijver) Bert Schierbeek, met de componist zelf op de bok.

Dat was wat in die tijd: de nachtconcerten van het NBE, die qua programmering véél verder gingen dan Mozarts welbekende Partita (waarin het ensemble, mét contrabas, toen nog met Anthony Woodrow, overigens net zo excelleerde). Een topensemble dat zich onder een zéér gelukkig gesternte wist te ontwikkelen tot een van de meest vooraanstaande blazerscollectieven in het westerse muziekleven.

We weten het natuurlijk niet alleen van al die spetterende en bruisende Nieuwjaarsconcerten dat het innovatieve karakter van het NBE in al die jaren sinds de oprichting in 1959 feitelijk nooit verloren is gegaan en door de jaren heen zelfs nog verder versterkt. Het initiatief kwam van Thom de Klerk (1912-1966), de eerste fagottist van het Concertgebouworkest, die als conservatoriumdocent met een aantal van zijn leerlingen een heus blaaskwintet formeerde, met Martine Bakker (fluit), Edo de Waart (hobo), George Pieterson (klarinet), Joep Terwey (fagot) en Jaap Verhaar (hoorn). Illustere namen van weleer die in feite de aanzet gaven tot wat zou uitgroeien tot een regelrechte topper die in de meest letterlijke zin van alle markten thuis zou blijken te zijn, de hand niet omdraaide voor een Pastorale van Jacques Ibert of de folkloristische klanken uit het Nabije en Midden-Oosten. Een ensemble dat het buitengewoon geacheveerde ‘wereldmuziektheater' tot het zijne wist te maken en dat – het kan eveneens letterlijk worden genomen – absoluut grensverleggend was, is en dit ongetwijfeld nog lang zal blijven.

Een geweldige ‘club', alweer heel lang aangevoerd door de hoboïst Bart Schneemann (ook diens zoon Julian, pianist en componist, is in de vaart van de vooruitgang als het ware meegenomen en zijn compositie Troubadour op dit album vereeuwigd is), die niet alleen een geweldenaar is op zijn instrument, maar ook echt dúrft te programmeren. Die samen met zijn ‘troupe' niets op heeft met al die keurige, goed overwogen en conservatief samengestelde programma's binnen onze orkestcultuur, waarin het nieuwe en avontuurlijke wordt ontkend en met als enige zich alsmaar herhalende zekerheid dat het toch vooral onveranderlijk moet blijven. Totdat het moment daar is dat de kat zich in de eigen staart bijt. Hoe creatief staan daar de programma's van het NBE tegenover! Programma's die uitmunten in actualiteit en urgentie, waarin gloednieuwe partituren aan het publiek (dat er massaal voor in de rij staat!) worden voorgesteld alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, piepjonge componisten hun kans krijgen (én grijpen!) en de meest uiteenlopende, maar altijd weer fascinerende arrangementen terecht hun ‘raison d'être' mogen bewijzen.

Het NBE met het krachtigst denkbare pleidooi voor het nieuwe, het onbekende, het onverwachte, het avontuurlijke. In een ‘setting' waar het pure vakmanschap vanaf straalt (ook hier geen enkele concessie!), met stuk voor stuk meestermuzikanten die onder het spelen zelfs wanneer nodig nog een dansje kunnen maken of een menselijke piramide weten te beklimmen; of héél ‘gewoon' de clown uithangen. ‘Als de muziek het vraagt, doen we het,” zo lijkt het adagium te zijn.

De nieuwste aanwinst op het cd-vlak is dit album,Troubadours, met daarop centrale rollen voor de luitist David Mackor, de flamencogitarist Jeff Hejne, de bluesgitarist Dusty Ciggaar en de udspeler Jaber Fayad. U weet het misschien nog wel: de ud (of ‘oed', ‘oud') stamt uit het Midden-Oosten (Arabië), een houten snaarinstrument met korte hals. Het instrument geldt als voorloper van de (Europese) luit. Het belangrijkste verschil met de luit of de gitaar is dat de ud het zonder fretten moet stellen, maar juist daardoor iedere gewenste toon kan produceren. Het sterk ‘elastische' speltechnische karakter geeft de bespeler aldus veel vrijheid. Geen wonder dus dat de Arabieren in de Oudheid door het udspel diep geroerd konden worden.

Dat deze instrumenten voor dit album van stal zijn gehaald zegt gelijk iets over het programmatische karakter ervan, een zeer geslaagde mengeling van Europese en 'Verweggistan' muziek (maar zelfs een uitstapje naar Albatross van Fleetwood Mac!) U vindt de details in de tracklist hieronder, die ik van de NBE-website heb 'geplukt'. Voor het overige: genieten!!

_________________
TRACKLIST

1.Toccata Arpeggiata (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Giovanni Girolamo Kapsberger / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor

2.Blossom (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Jaber Fayad / Artiest: Jaber Fayad, NBE

3.Ciacona in C (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Giovanni Paolo Foscarini / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, David Mackor

4.Toccata No.1 (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Giovanni Girolamo Kapsberger / Artiest: David Mackor, NBE, Jaber Fayad

5.Albatross (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Fleetwood Mac / Artiest: Dusty Ciggaar, NBE, Jeff Heijne, Jaber Fayad, David Mackor

6.Marche Persane Dite la Savigny (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Marin Marais / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor

7.I Saw My Lady Weep (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: John Dowland / Artiest: NBE, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad

8.Furtuna (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Göksel Baktagir / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Jaber Fayad

9.Troubadour (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Julian Schneemann / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor

10.La Rêveuse (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Marin Marais / Artiest: David Mackor, NBE, Jeff Heijne, Jaber Fayad

11.Alcazar de Sevilla (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Paco de Lucía / Artiest: Jeff Heijne, NBE

12.For Alexis (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Ara Dinkjian / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor13.Tombeau pour Marais le Cadet (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Marin Marais / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor

14.The Night Rider (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Speedy West, Jimmy Bryant / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor

15.Toccata Arpeggiata (Arr. by Julian Schneemann) - Live | Componist: Giovanni Girolamo Kapsberger / Artiest: NBE, Jeff Heijne, Dusty Ciggaar, Jaber Fayad, David Mackor


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links