CD-recensie

 

© Aart van der Wal, augustus 2021

Franz Xaver Mozart - Variations

F.X. Mozart: Variaties op een thema van een Oekraïens volksliedje op. 18 - Fantasie op een Russisch volksliedje FXWM VII:30 - Variaties op een thema uit de finale van Don Giovanni van W.A. Mozart op. 2 - Variaties twee- of driehandig op een thema van P.J. Garat FXWM VII:18 - Variaties op een onbekend thema op. 13 - Variaties op een Marche Golcondoise uit Aline, Reine de Golconde van H.M. Berton op. 3 - Variaties op een Oekraiëns thema op. 6 - Twee variaties op een wals van Diabelli FXWM VII:35

Andriy Dragan (piano)
Claves 50-3033 • 57' •
Opname: okt. 2020, Orchesterhaus Luzerner Sinfonieorchester, Luzern

   

 


Franz Xaver Mozart (1791-1844) werd geboren in het jaar dat Wolfgang Amadeus Mozart overleed. Constanze had hoge verwachtingen van haar zoon. Dat bleek al twee jaar later, toen zij de jongste en tevens laatste telg van de Mozarts, als Wolfgang Amadé II introduceerde, blijkbaar als de gedroomde opvolger van vader Wolfgang Amadeus, die hem niet meer dan vier maanden mocht overleven: hij stierf op 5 december 1791 in Wenen, terwijl Franz Xaver er op 26 juli het licht zag.

Het was evenwel niet in Wenen waar Franz Xaver zijn jeugd doorbracht. Dat werd Praag, waar hij werd toevertrouwd aan zowel de muzikale als huiselijke zorgen van een andere Franz Xaver: Niemetscheck (de beide voornamen kwamen zowel in Oostenrijk als Tsjechië toen veel voor). Niemetscheck zou later vooral naam maken als professor in de wijsbegeerte.

Tussen Niemetscheck en Constanze bestond een hartelijke band, wat tevens iets zegt over diens pedagogische kwaliteiten. Het was ook Niemetscheck die in 1798, bijna zeven jaar na Mozarts dood, de eerste Mozart-biografie publiceerde. Voor Franz Xaver én Constanze was het vooralsnog van belang dat hij van zijn leermeester zo breed mogelijk onderwijs kreeg, waartoe uiteraard ook muzieklessen. Voor dat laatste stond Niemetschecks netwerk garant: Salieri, Hummel en Vogel ontfermden zich maar al te graag over de getalenteerde knaap en leerden hem gaandeweg de tucht van het musiceren en componeren, wat al in 1802 tot een eerste echte compositie leidde: een pianokwartet dat het trotse opusnummer 1 meekreeg en waarin het compositorisch talent al duidelijk naar voren komt. Maar ook als uitvoerend musicus ontwikkelde Franz Xaver zich snel, zozeer zelfs dat hij in de betere kringen al snel bekend stond als een begaafde pianist.

Wat je van zijn muziek kunt zeggen is dat zij zowel getuigt van knap handwerk als van gratie, bekoorlijkheid, al zijn er ook de donkere ondertonen die mede een nogal complex karakter verraden. Wat zijn muziek evenwel niet biedt is zijn vaders geniale inventiviteit. En vernieuwend was zijn muziek evenmin: zij wortelde in de verleden tijd.

Dit album is in die zin bijzonder dat het Franz Xaver Mozart presenteert als variatiekunstenaar van een zekere portuur, waar gelijk aan kan worden toegevoegd dat de Oekraïense pianist Andriy Dragan garant staat voor voortreffelijke vertolkingen. Voor hem zijn dit, zoals hij in de toelichting schrijft, juweeltjes die de aandacht verdienen van een groter publiek. Deze nieuwe cd is wat dit betreft zeker een belangrijke stap in die richting en bovendien in de wetenschap dat een betere pleitbezorger dan Dragan in dit bepaald niet alledaagse repertoire zeker niet gemakkelijk gevonden zal worden.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links