CD-recensie

 

© Aart van der Wal, februari 2017

 

Monteverdi: Madrigalen (Boek 7 & 8) - Deel 3, Venezia (selectie)

Libro Settimo (1619): Tempro la ceta SV 117 (sinfonia) - Al lume de le stelle SV 138 - Con che soavità SV 139 - Chiome d'oro SV 143 - Interrotte speranze SV 132 - Lettera amorosa SV 141 - Ballo: Tirsi e Clori SV 145

Libro Ottavo (Madrigali guerrieri et amorosi, 1638): Altri canti d'Amor SV 146 - Dolcissimo usignolo SV 161 - Lamento de la ninfa SV 163 - Combattimento di Tancredi e Clorinda SV 153

Les Arts Florissants o.l.v. Paul Agnew

Harmonia Mundi HAF 8905278 • 75' •

Live-opname: mei 2014, april-mei 2015, Cité de la Musique / Philharmonie de Paris

   

Het zal er ongetwijfeld mee te maken hebben: het is op 9 mei a.s. precies 450 jaar geleden dat Claudio Monteverdi in het Italiaanse Cremona werd geboren. Maar de Monteverdi-renaissance is al veel langer aan de gang. Ze komen uit alle windstreken, de ensembles die zich met Monteverdi hebben bezig gehouden of dat nog doen. Daaronder de bekende namen als La Petite Bande, The Sixteen, La Capella Reial de Catalunya, Hespèrion, Il Pegaso, Cappella Mediterranea, La Chapelle Royale, Gabrieli Consort & Players, La Venexiana en Les Arts Florissants. Een aantal van hen heeft in dit renaissancerepertoire zelfs een nieuwe standaard gezet, en niet alleen op het gebied van de Italiaanse madrigaalkunst.

Dit is deel drie in Harmonia Mundi's aan Monteverdi gewijde madrigaalserie, ditmaal gewijd aan en het zevende en achtste boek: Libro Settimo en Libro Ottavo. Dat laatste boek is gewijd aan madrigalen waarin oorlog (strijd) en liefde centraal staan. Daaronder twee van zijn bekendste madrigalen: Combattimento di Tancredi e Clorinda die de noodlottig verlopen strijd tussen beiden op onovertroffen wijze uitbeeldt (de schitterende tekst is van niemand minder dan Torquato Tasso) en Lamento della ninfa (een klaagzang over verloren liefde). Ze vormen alle hoogtepunten van de zestiende- en zeventiende-eeuwse madrigaalkunst. Ergo, de rijkgeschakeerde renaissance is zonder deze meesterwerken gewoon ondenkbaar. Het is ongelooflijk te ervaren hoezeer Monteverdi in zijn evocatieve madrigalen met minimale middelen een maximum aan affect bereikt. Deze muziek mag dan in de tijd heel ver van ons afstaan, het is zowel haar ultieme en ongerepte schoonheid als haar daardoor tijdloze karakter die haar zo dichtbij brengt. Alsof bijna vijf eeuwen zomaar wegvallen.
Van enigerlei abstractie is overigens geen enkele sprake: tekst en muziek tonen ons mensen met hun emoties, geplaatst in een realistische setting. Zo ook in deze uitvoering door Les Arts Florissants, met de tenor Paul Agnew in de rol van zanger en artistiek leider. Wat een stappen zijn er in dit repertoire gezet vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw! Zomaar om te proeven luisterde ik naar 'Lamento de la ninfa' onder leiding van Nikolaus Harnoncourt, als onderdeel van een fraai samengesteld Monteverdi-programma uitgevoerd door het Concentus musicus Wien, met als solisten Ann Murray, Philip Langridge, Kurt Equiluz en Rudolf Hartmann. Het laat horen hoezeer de benadering en daarmee de appreciatie van deze muziek zich in de loop der tijd soepel heeft aangepast. Dan ligt het misschien voor de hand om een duidelijke voorkeur uit te spreken voor de hedendaagse uitvoeringspraktijk, maar zo eenvoudig ligt het toch niet. Alleen afgaande op de grote expressieve kracht die er van deze muziek uitgaat wil ik die eerste goedbedoelde en serieuze pogingen op weg naar een 'nieuwe authenticiteit' zeker niet uitvlakken. Terug naar het heden blijft het zoeken naar die ultieme waarheid (die natuurlijk niet bestaat). Dat verklaart mede de aanzienlijke verschillen in de interpretatie van zowel tekst als muziek tussen bijvoorbeeld Les Arts Florissants, La Venexiana en The Sixteen. Dankzij de retorische expressie die aan de individuele stemmen wordt toegekend worden extra facetten aan deze wonderschone muziek geslepen. Les Arts Florissants legt er spiritueel getuigenis van af.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links