CD-recensie
© Aart van der Wal, oktober 2019
David Kadouch - Révolution Dussek: Les Souffrances de la Reine de France Beethoven: Pianosonate nr. 26 in Es, op. 81a (Les Adieux) Chopin: Étude in c, op. 10 nr. 12 (Révolutionnaire) - Scherzo nr. 1 in b, op. 20 Liszt: Funérailles S 173 Janáček : Sonate 1.X.1905 Debussy: Les soirs illuminés par l'ardeur du charbon - Feux d'artifice Rzewski: Winnsboro Cotton Mill Blues David Kadouch (piano) |
Het kostte me even tijd om goed zicht te krijgen op het programma van dit recital: de eerste blik leverde niet veel meer op dan een allegaartje: wel veelkleurig, maar ik kon er weinig logica in ontdekken. De titel van de cd, 'Revolution', gaf evenmin voldoende houvast. Dan maar de toelichting geraadpleegd. Daarin vertelt de Franse pianist David Kadouch (Nice, 1985) over wat aan dit recital ten grondslag heeft gelegen.
Zijn betoog begint weinig opwekkend: 'Pourquoi tout ça, pourquoi cet acharnement, ces heures passées à éviter le chemin de ses contemporains pour modeler un son qui ne laissera jamais totalement apprivoiser?' Tsja, waarom zou je al die uren doorbrengen aan de piano, daardoor het contact te moeten missen met je tijdgenoten, alleen maar om een klank voort te brengen die toch nooit geheel kan worden gerealiseerd? Kadouch vond echter toch een antwoord op deze prangende vraag: in de wat hij de 'onpersoonlijke autobiografie' (het is volgens mij eerder een roman) van Annie Ernaux noemt: Les Années, uitgegeven in 2008 (ISBN 9782070402472). Het erachter liggende idee: om iets van de tijd te bewaren waartoe we niet langer meer behoren. Het is een gedachte die ook muzikaal betekenis kan hebben. Immers, een opname is precies dat, maar Kadouch bedoelt toch iets anders: met behulp van muziek 'vertalen' wat zich onder het 'zand van de tijd' verbergt en dat slechts in een flits van herinnering bestaat. Deze zijn fragmenten in het onderbewustzijn zijn alles bij elkaar genomen zuilen die eraan bijdragen de identiteit van de kunstenaar te onderbouwen. Ze vormen zijn grammatica, maar ook zijn techniek, zijn cultuur en zijn smaak. Revoluties daarentegen zijn de antithese van deze proustiaanse logica. Zij bestaan uit tumult, bloed en de okerkleurige smaak van aarde in de mond. Zij zijn de uitdrukking van het grote lijden der eeuwen en dwingen de mensen om in dit 'doodsgebral' te communiceren. Hier is de kunstenaar niemand anders dan de getuige van een reusachtige farce. Vormt zijn schepping aldus de schildering van zijn tijd of alleen maar de vertrouwde exponent van monumentale angsten? Het is deze gedachtegang die ten grondslag ligt aan de keuze van dit programma: Dussek, Beethoven, Chopin, Liszt, Janáček , Debussy en Rzewski in de context van door bloed doordrenkte conflicten die hun leven in werkelijkheid of anders wel metaforisch hebben veranderd.
Wat men van Kadouch' niet gemakkelijk te volgen gedachtegang ook mag vinden, in de op deze cd gepresenteerde stukken zijn in ieder geval meer dan voldoende revolutionaire elementen te vinden. Daardoor alleen al steken ze met kop en schouders uit boven die van al die andere tijdgenoten die ook componeerden en 'wier leven zich evenzeer in werkelijkheid of anders wel metaforisch hebben veranderd'. En wie zich alleen op de muziek wil richten kan, en dat is uiteindelijk toch het meest belangrijk, zich laven aan het rijke klankspectrum van een musicus die 'uren moet hebben doorgebracht aan de piano, daardoor onherroepelijk het contact heeft gemist met zijn tijdgenoten', maar die wel een klank heeft voortgebracht die het best met de term 'groots' kan worden omschreven. Kadouch' (muzikale) grammatica, zijn techniek, zijn cultuur en zijn smaak vormen samen de perfecte onderbouwing voor dit bijzonder fraaie recital, waarin iedere steen wordt omgewenteld en geleidelijk aan het beeld ontstaat van wat ik maar een paradox noem: schoonheid en lijden die artistiek onlosmakelijk met elkaar worden verenigd.