CD-recensie
© Aart van der Wal, maart 2009
 |
Opium | Mélodies françaises
Caplet: Viens, une flute invisible soupire.
Chaminade: Mignonne - Sombrero.
Chausson: Le colibri - Le temps de lilas - Les heures - Les papillons.
Debussy: Romance nr. 2 (uit 'Deux romances').
Dukas: Sonnet.
Dupont: Les donneurs de sérénades.
Fauré: Automne op. 18 nr. 3 - Nell op. 8.
Franck: Nocturne.
Hahn: A Chloris - Fêtes galantes - Quand je fus pris au pavillon - Offrande - L'heure exquise.
D'Indy: Lied maritime.
Lekeu: Sur une tombe.
Massenet: Elégie - Nuit d'Espagne.
Saint-Saëns: Tournoiement 'Songe d'opium' Violons dans le soir.
Philippe Jaroussky (countertenor), Jérôme Ducros (piano), Emmanuel Pahud (fluit), Renaud Capuçon (viool), Gautier Capuçon (cello).
Virgin Classics 216621 2 6 • 66' •
Philippe Jaroussky stelt in het cd-boekje zelf maar de vraag: waarom een countertenor in dit repertoire? Want om eerlijk te zijn ligt dat stemtype in dit liedrepertoire bepaald niet voor de hand. Iedere countertenor moet zich nu eenmaal door zijn frustratie heen bijten: hij weet zich min of meer veroordeeld tot het repertoire van de castraatzanger, hoewel het stemtype van de castraat zeker niet met dat van de countertenor overeenkomt.
Wie eens een echte, onvervalste castraatzanger wil horen, verwijs ik graag naar de uitgave van Virgin Classics onder de titel Altus, van castraat naar countertenor, drie cd's gevuld met kostelijk materiaal (2 35476 2), waarin u de vele verschillen en nuances kunt horen tussen zangers als James Bowman, Michael Chance, David Daniels, Alfred Deller, Paul Esswood, René Jacobs, Philippe Jaroussky, Gérard Lesne, Derek Lee Ragin, Christopher Robson, Andreas Scholl en nog vele anderen. Bijzonder interessant is bovendien een fragment uit Rossini´s Petite messe solennelle in een opname uit 1902(!) met de castraat Alessandro Moreschi, aangeduid als de laatste castraat van de Sixtijnse Kapel.
Maar terug naar Jaroussky die als countertenor pur sang een pleidooi houdt voor de verkenning van het Franse liedrepertoire en van mening is dat zijn stemtype daarvoor zeer goed geschikt is. Het Franse lied (mélodie) wordt immers gekenmerkt door het rijke scala aan verfijnde kleuren die - mits met groot raffinement ingeweven - de luisteraar kunnen meevoeren naar zwoele nachten, exquise geuren, diep bronzen herfstkleuren of diep gevoelde sensualiteit. Niet dat het Franse lied daarop het patent zou hebben, maar wel moet worden gezegd dat het toch de negentiende- en twintigste-eeuwse Franse componisten zijn geweest die in hun mélodies een zeldzaam gevoel voor lyrische verfijning aan de dag hebben gelegd. Het is dan aan de zanger én zijn begeleider(!) om datr raffinement in deze miniaturen puur en ongeschonden tot leven te brengen. Een van de belangrijkste pleibezorgers van het Franse liedrepertoire was de Franse bariton Gérard Souzay (1918-2004), die op dit gebied als het grote voorbeeld geldt.
Wat mij betreft heeft Jaroussky het gelijk aan zijn kant, want hij bewijst in dit recital dat zijn hoge alt (per se geen sopraan, zoals hier en daar te lezen valt) zich niet alleen volmaakt naar de melodische textuur voegt, maar dat hij bovenal de kern van ieder lied optimaal weet te treffen, zo wendbaar en zo veelzijdig dat ieder lied een ware wereld op zichzelf wordt. Zijn exposé is ongelooflijk rijk geschakeerd, stilistisch meesterlijk vormgegeven en soms uitgesproken gecultiveerd, wat ook de bedoeling is. Niets wordt aan het toeval overgelaten, terwijl het toch sprankelend en spontaan over het voetlicht wordt gebracht. Ducros, Pahud en de gebroeders Capuçon zijn de gelijkgestemde zielen die de lyrische ontboezemingen van Jaroussky een schitterend instrumentaal reliëf verlenen. De opname, in de zomer van 2008 gemaakt in het Parijse typografische musuem is gewoon...prachtig. In alle opzichten is dit een kostelijk recital dat u desgewenst op 7 april a.s. live kunt horen in de Grote Zaal van het Concertgebouw in Amsterdam.
________________
Ik vergeet steeds te vermelden dat zowel EMI Classics als Virgin Classics in hun nieuwe uitgaven de zogenaamde OpenDisc optie bieden. Nadat de cd in de cd-lade van uw computer is geplaatst krijgt u toegang tot allerlei bonusmateriaal