CD-recensie
© Aart van der Wal, februari 2019
IBN BATTUTA - The Traveler of Islam 1304-1377 Vocale en Instrumntale solisten, Hespèrion XXI o.l.v. Jordi Savall |
 |
Wie vandaag de dag in het Midden-Oosten op ontdekkingstocht wil, volgt het nieuws bepaald niet op de voet. Er zijn immers risico's genoeg, de vele negatieve reisadviezen incluis. De kans is zelfs levensgroot dat men er niet levend vandaan komt. Echter, op muzikaal terrein biedt Jordi Savall met zijn ensemble Hespèrion XXI en een keur van instrumentalisten en zangers uit de verschillende regio's vanuit de eigen leunstoel een prima, maar bovendien fascinerend en uitermate kleurrijk alternatief. Niet alleen de exotische muziek en de daarvoor ingezette, vaak zeer exotische instrumenten, maar ook het weer grandioos uitgevoerde, kloeke boekwerk in zes talen (waaronder Duits, Engels, Italiaans en Catalaans) met veel ruimte voor schitterende afbeeldingen, blijk en de ideale wegbereiders voor verdere verdieping. Savall cum suis gaan hiervoor heel ver terug in de tijd: de veertiende eeuw, om precies te zijn de periode 1304-1377. Het wordt in het boek allemaal tot in de puntjes uitgelegd.
De titel van de cd is ontleend aan Ibn Battula, een Marokkaanse ontdekkingsreiziger en avonturier die in de veertiende eeuw van Tanger naar het verre China reisde en tijdens die lange reis door de Islamitische wereld zich als koopman en minister in zijn levensonderhoud voorzag. Op Wikipedia kunt u het een en ander over hem lezen. De muzikale uitlopers van de Islam, het is het centrale thema op deze twee cd's. De eerste cd omvat de muzikale reis van Marokko naar Afghanistan (1304-1335), de tweede van Afghanistan naar China en ten slotte via Bagdad, Granada, Mali naar Fez (1335-1377).
Bij het beluisteren moest ik menigmaal aan het Nederlands Blazers Ensemble (NBE) denken, dat in de afgelopen jaren eveneens aandacht heeft geschonken aan de muziek uit het Midden-Oosten. Een ensemble dat evenals dat van Savall voor de wereldmuziek een belangrijke plaats in het repertoire heeft ingeruimd en voortdurend streeft andere vergezichten. Over de Europese grenzen heenkijken: het is uiteraard niet nieuw. Neem alleen al het Indonesische instrumentarium en die daarmee verbonden, voor ons zo vreemde intervallen zoals die door Europese componisten zijn gebruikt. En was het niet Yehudi Menuhin die al medio jaren zestig het muzikale Westen met het Oosten verbond, samen met de sitarvirtuoos Ravi Shankhar?
Maar zo uitvoerig als Savall het heeft gedaan en ongetwijfeld nog zal doen is waarschijnlijk uniek. Niet alleen op cd, maar ook op het concertpodium. Juist door de inzet van instrumentalisten en vocalisten uit de verschillende regio's die hun muziek uit overlevering hebben meegekregen, lijkt het authentieke karakter van dit musiceren evident. Waar nog bijkomt dat de kwaliteit ervan zeer hoog is en dat de schitterende opname (zowel in stereo als in surround) nog eens ten overvloede bewijst hoeveel Savall eraan gelegen moet zijn geweest om opnieuw een topproductie te realiseren. Dat is ook zijn eigen label, Alia Vox, ten voeten uit: een toplabel.