CD-recensie

© Aart van der Wal, november 2023

In het cd-boekje schrijft Camille Delaforge, de artistiek leidster en dirigente van het Ensemble Il Caravaggio:

Fuelled by tales of the Crusades, Roman legends or stories recounting the terrifying scale of a fantasised Orient, derived from the world of Tasso and Ariosto, the baroque imagination unleashes its need for colour and passion. French music, in the same way, sometimes draws its force from the telling of powerful female stories. It is by following this Ariadne's thread that I have decided to explore the musical setting of female figures through the great genres of the 17th and 18th centuries, namely the French cantata, the tragédie lyrique, the air de cour and the chanson populaire. Some of these works have been with me for years, while recent discoveries, such as Le Tombeau de Clorinde, allow us to hear on this CD works that have never been recorded before. Assuming the posture of the hero set to music, these women, occasionally warriors, occasionally magicians, reiterate the values of heroism in the baroque period. Yet the definition of this feminine value is still to be agreed upon, and in this musical sample group we are offered a mixture of military prowess, wisdom, culture, chastity and beauty.

This programme therefore proposes an exploration of the female figure in the 17th and 18th centuries , both in its representations (strong women, historical female figures) and in the reception of these representations through music. Thus, abandoning itself to Italian expressive freedom, this CD roams from the Mediterranean to the Black Sea, from the Crusades to the Roman Republic, on the yet unexplored shores of dreams. It is here that we meet the magician Armide, the liberator Lucretia, the avenged Clorinda, and where Montéclair and Lully gaily part company with the Goddess Reason.

Verder door het boekje bladerend stuitte ik op een afbeelding die volgens de tekst de Romeinse Lucrezia Borgia moet voorstellen, maar dat is verre van zeker: een groot aantal kunsthistorici twijfelen er al jaren aan.

Weinig wetenschappers twijfelen evenwel aan wél het juiste portret van de 'heroïsche' Lucrezia, rond 1518 geschilderd door Dosso Dossi:

Voor de muziek zelf is het uiteraard verder niet van belang, maar juiste geschiedschrijving maakt er wel deel van uit.

Op de cover van dit album staat wel vermeld 'Cantates françaises', maar die vlag dekt de volledige lading niet: Alleen Le tombeau de Clorinde van Louis Antoine Dornel en La morte di Lucretia van Michel Pignolet de Montéclair kunnen tot dit specifieke genre worden gerekend. De overige stukken betreffen 'airs de cour' en 'ballets'.

Het instrumentaal ensemble is terecht bescheiden gehouden: slechts twee violen, viola da gamba, theorbe, (barok)gitaar en klavecimbel.

De uitvoeringen zijn magnifiek, het repertoire is zeldzaam en de opname kristalhelder. Hetgeen - die bewuste afbeelding daargelaten - iedere vorm van kritiek al bij voorbaat in de kiem doet smoren.

index