CD-recensie

© Aart van der Wal, maart 2019

Het in Middelburg gevestigde, door Jakko van der Heijden bestierde muzieklabel Zefir Records geeft jaarlijks slechts een vijf- tot achttal cd's uit, maar het repertoire is wel zorgvuldig uitgekozen en bovendien bijzonder. De laatste cd die ik besprak, weer een absoluut juweeltje, was slechts enige dagen geleden: 'The Voice of the Viola in Times of Oppression' (klik hier voor de recensie).

Onder de veelzeggende titel 'Ranges of Érard' speelde Ksenia Kouzmenko (als u haar naam intypt in het zoekvak op onze site komt u meerdere recensies van haar spel tegen, zonder uitzondering lovend) een cd vol met romantische pianomuziek. Zeker, dat hebben we meer gehoord, maar niet op een bijna 2.5m lange, uitstekende gerestaureerde 'Grand 'Érard' uit 1863! Terwijl voor het speciaal hiervoor gekozen repertoire de Franse lichtstad Parijs als de rode draad fungeert. Daar immers stond niet alleen de beroemde pianofabriek van Érard, maar het was ook de metropool waar musici en componisten (en zij niet alleen!) van allerlei slag elkaar ontmoetten en inspireerden.

Haar zo horen spelen op dit bijzondere instrument heeft iets van de tijdreiziger in H.G. Wells' 'Time Machine': alsof we worden teruggeplaatst in een reeds lang vervlogen tijd, toen toondichters als Chopin en Debussy hun werk componeerden met de piano als bondgenoot tijdens het schrijfwerk. Muziek ook die ze daarop ook uitvoerden. Érard maakt er deel van uit.

De met parallele snaren toegeruste 'Grand Érard' die de Wit-Russische Kouzmenko bespeelt, is - afgezien nog van de historische context - in ieder opzicht een schitterend instrument. Gloedvolle sonoriteit in het contra- en subcontra-octaaf en klankfinesse in de middenstemmen en discant blijken volmaakt samen te kunnen gaan. Natuurlijk, de vleugelklank weerspiegelt een samenstel van compromissen en dat geldt voor een 'oude' Érard evengoed als voor een 'moderne' Steinway, Bechstein, Bösendorfer of Yamaha. Op zich is daar niets mis mee. Ook op dit gebied is er zoveel differentiatie! Wie de moeite neemt om in een goed geoutilleerde pianozaak daar opgestelde vleugels aan de tand te voelen zal zelfs tussen de merken onderling niet alleen aanzienlijke klankverschillen waarnemen, maar ook verschillen ontdekken in het bespelen ervan. Ik herinner me nog levendig de vele uren die ik doorbracht in toen prestigieuze pianozaken als die van Rijken & de Lange, Van Urk en Bender (tegenwoordig schijnt vooral Poppeliers 'smaakmaker' te zijn) en dat ik daarbij ontdekte dat iedere vleugel die ik onder handen had echt anders klonk, een andere signatuur had. Na een paar uur vergelijken had ik al medelijden met de kandidaat-koper die een instrument kwam uitzoeken!

Maar terug naar Ksenia Kouzmenko en haar 'Grand Érard'. Ze lijkt niet alleen met het instrument vergroeid maar - net zo belangrijk - ook met deze glanzende pianistische staalkaart van de romantiek. Jakko van der Heijden zorgde opnametechnisch voor de daarbij passende omlijsting.

index