CD-recensie
© Aart van der Wal, september 2017
Haydn: Vioolconcert nr.1 in C, Hob. VIIa:1 - nr. 3 in A, Hob. VIIa:3 - nr. 4 in G, Hob. VIIa:4 Lisa Jacobs (viool), The String Soloists |  |
Wie mocht denken dat alleen de moderne en eigentijdse muziek het slachtoffer is van de armzalige programmeerkunst van de orkesten komt bedrogen uit, want ook ander belangrijk repertoire staat al jaren in de ijskast. In bevroren, gestolde staat zogezegd. Neem nu de vioolconcerten van Joseph Haydn: die tellen absoluut niet mee. Al jaren niet. Zoals dat trouwens ook geldt voor het merendeel van zijn symfonieën (dat wil in dit geval zeggen: de symfonieën die het zonder direct aansprekende naam moeten stellen). We kunnen ons er boos over maken, helpen doet het niet. Terwijl zowel die concerten als die symfonieën zich nu juist uitstekend laten combineren met geheel ander repertoire. Dat danken we dan vooral aan Haydns een zeer werkzaam leven lang ongebroken spiritualiteit. Wat zei Mozart over zijn eminente collega? "Hij alleen is het die het geheim kent van mij te laten glimlachen en mij tot in het diepst van mijn ziel te raken." Neem alleen maar het Adagio van het Eerste vioolconcert of de finale van het Vierde...
Hoe speel je deze muziek? Net zo spiritueel, bevlogen. Dat de vonken er bij wijze van spreken vanaf vliegen en Haydns ongekende inventiviteit voortdurend de boventoon voert. Geen compromissen dus, maar ook weer niet zo dat daardoor uit het oog wordt verloren dat dit wel Weense Klassiek is en binnen deze contouren gestalte moet krijgen. Haydn was niet minder groot dan Mozart (al zal ik hem niet een operacomponist bij uitstek willen noemen) of Beethoven. Dat Haydn op de concertprogramma's minder in het zonnetje wordt gezet dan zijn grote collega Mozart is dus niet eens een speling van het lot, maar is doelbewust zo gecreëerd. Een kwestie van wankele perceptie en hup, daar verdwijnt schitterende muziek in een onbestemde doofpot. Om er nooit meer uit te worden gehaald. Wat de boer niet kent, dat eet hij niet. Muzikaal Nederland op zijn smalst.
Lisa Jacobs maakt met haar String Soloists volmaakt duidelijk wat er met die perceptie mis is. Het is een en al gesublimeerde levenslust (Presto nr. 1 en Allegro nr. 4!) maar ook dichterlijke diepgang (Adagio nr. 1 en 4!) die zij uit haar viool tovert. Die intense muzikaliteit wordt nog eens uitdrukkelijk bevestigd door de fraai geproportioneerde cadensen van haar hand. Maar ook het virtuoze en glanzende spel van het ensemble deed mij herhaaldelijk denken aan die welgemeende uitspraak van Mozart. Een beeld overigens dat we ook terugvinden op haar Locatelli-cd. Tom Peeters toont zich weer de opnametechnicus bij uitnemendheid. Wow!